Başkurt Modernleşmesi Sürecinde Möhemetselim Ömötbayev (1841-1907)

Authors : Murat Özşahin

Pages : 149-171

Doi:10.21563/sutad.1365759

View : 62 | Download : 39

Publication Date : 2025-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :XIX.yy.’ın ikinci yarısı, Rusya Müslümanları için bir reform dönemidir. Maarifçilik ile başlayan bu dönem, sonrasında Ceditçilik akımına evrilir ve Rusya Müslümanları çağdaş bilgi ve düşüncelerle rekabetçi bir kimlik kazanırlar. Bu dönemi yaratanlar ise evvela reformist mollalar ve Müslüman asilzâdelerin Rus okullarından mezun olup Çarlık hizmetinde memuriyette bulunan çocuklarıdır. Möhemetselim Ömötbayev de Rus askerî eğitimi ile yetişip pek çok sahada Başkurt kültürünün, edebiyatının, eğitiminin gelişimi için kalem tutan bir isimdir. Eserleriyle o; din adamı, şair, arşivci, tercüman, araştırmacı, etnograf, topograf, tarihçi, pedagog, dilci gibi pek çok unvan taşır. Ayrıca Başkurt halkının yaşadığı haksızlıkları da eserlerinde dile getirir. Buna karşın Ömötbayev’in Türk Dünyası aydınları arasında anılmadığı görülür. Bu çalışma, Ömötbayev\\\'in modernleşme sürecindeki yerini göstermek amacıyla hazırlanmıştır. Ayrıca bu çalışmada şiirleri dışında 11 eseri ve yazılarının içeriği tanıtılıp değerlendirilmiştir.
Keywords : Möhemetselim Ömötbayev, Ümidbayev, Başkurt, modernleşme, Türk Dünyası