Rus Elçi Raporlarına Göre Nogayların 1523 Kırım Baskını

Authors : Umut Yolsever

Pages : 93-107

Doi:10.21563/sutad.1422502

View : 117 | Download : 72

Publication Date : 2025-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Kırım Hanı I. Mehmet Giray Han, 1515-1523 arasındaki hükümdarlığı döneminde yönetim tarzı ile ülkesini istikrar altında tutmuştur. Ayrıca o, Altın Orda Devleti’nin ardından kurulan diğer Tatar Hanlıklarını Giray Hanedanlığı yönetimi altında birleştirmek için çaba göstermiştir. Ancak I. Mehmet Giray Han, daha evvel kendi hizmetine aldığı Agış Mirza ve Mamay Mirza önderliğindeki Nogaylar tarafından 1523 yılında öldürüldükten sonra Kırım ordusu dağılmış ve Nogaylar Kırım Yarımadasına gelerek baskın yapmışlardır. Bu çalışmada muhtemelen Azak Dizdar’ı olan Mehmetbekkulu ile Moskova’ya bağlı Kozak Mijunya Neçayev’in 7 Ağustos 1523’te Moskova’ya yolladıkları mektuplar ve III. Vasiliy’nin Kırım Hanlığı’na gönderdiği elçisi İvan Koliçev’in 27 Ağustos 1523’te Kosak Kurman Kobyakov ile Moskova’ya yolladığı raporlar incelenmiştir. Bahsi geçen mektuplar ile raporlar doğrultusunda Nogaylardan kaçan Kırım ordusunun Don Nehri’nde facia yaşadığı anlaşılmış ve bu facianın sebebi hakkında bir takım varsayımlarda bulunulmuştur. Ayrıca Kırım Yarımadası içerisinde Nogayların gerçekleştirdiği faaliyetler de anlatılmaya çalışılmıştır. Yaşanan facia ve baskının sebep olduğu bölgesel ve uluslararası sonuçlar da incelenmiştir.
Keywords : Kırım Hanlığı, Nogaylar, Rus Elçi Raporları, Or Kapı, Don Nehri.