Câmiu’t-Tevârîh Yazmalarındaki Hz. Muhammed Konulu Minyatürlerin Bizans Resim Sanatındaki Kökenleri

Authors : Mustafa ÇETİNASLAN, Ali Can ÖZÇELİK

Pages : 21-43

Doi:10.47702/sema.2021.13

View : 21 | Download : 6

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İlhanlı Hükümdarı Gazan Han’ın emriyle, vezir Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî’nin gözetiminde hazırlanan Câmiu’t-Tevârîh, bilinen en eski ve görece en tarafsız dünya tarihidir. Günümüze ikisi Arapça, ikisi de Farsça olmak üzere dört nüshası ulaşan eser, 14. yüzyılın ilk yıllarında hazırlanmış ve resimlenmiştir. Çalışmaya konu olan Edinburgh Üniversitesi Kütüphanesi insert ignore into journalissuearticles values(Or. Ms. 20); ve Khalili Koleksiyonunda insert ignore into journalissuearticles values(MSS 727); yer alan Arapça nüshalarda, Hz. Muhammed’in hayatını konu alan çeşitli minyatürler de yer almaktadır. Çalışmanın amacı bu yazmalardaki “Hz. Muhammed’in Doğumu”, “Peygamberliğin Tebliğ Edilmesi/İlk Vahiy” ve “Beni Nadir Kabilesi Kuşatması” konulu minyatürlerin tarihi ve sanat özelliklerinin ortaya konulması ile bu minyatürlerin Hrıstiyan/Bizans sanatındaki kökenlerinin tespit edilmesidir. Öncelikle söz konusu sahneler tanımlanacak ardından tefsir, hadis ve tarihsel kaynaklar ışığında ikonografik ve ikonolojik çözümleme yöntemine göre sahnelerin oluşmasını sağlayan arka planın tespit edilmesine çalışılacaktır. Son olarak da Hrıstiyan/Bizans sanatındaki benzer örnekleriyle insert ignore into journalissuearticles values(Meryem ve İsa’nın doğumu, Meryem’e müjde ve İsa Peygamberin Kudüs’e girişi sahneleri); ikonografik ve üslup karşılaştırılmaları yapılacaktır. Kanonik ve Apokrif İnciller’den beslenen Hrıstiyan/Bizans sanatının derin ikonografik altyapısına dayanan zengin birikimi ile İslam tasvir sanatlarını kompozisyon ve figür alanlarında etkilediği açıktır. İslam sanatçısı henüz yeni olduğu ikonografik resim alanındaki eksiklerini bu alandaki birikimi bulunan din ve kültürlerden almış ve kendi üslubuna uygun olarak yorumlamıştır. Çalışmamız üç örnek resim üzerinden söz konusu etkileşiminin derinlik ve boyutlarını ortaya koymayı hedeflemektedir.
Keywords : Câmiut Tevârîh, İslam Sanatı, Hz Muhammed, Minyatür, İkonografi