Şâhnâme’de Yer Alan Mızrak, Balta ve Gürz ile İlgili Kayıtlar

Authors : İbrahim DUMAN

Pages : 37-48

Doi:10.47702/sema.2022.22

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Şâhnâme, Ortaçağda İran coğrafyasında telif edilmiş en önemli kaynaklardan bir tanesidir. Bu eser, günümüzde İran’ın milli destanı sayılmaktadır. İslam öncesi İran tarihinin mitolojik unsurlarını ve eski İran şahlarının hikayelerini barındıran Şâhnâme’de silahları belirten birçok kelime bulunmaktadır. Araştırmamız kaynakta yer alan mızrak, balta ve gürz savaş aletlerini belirten sözcükleri ele almaktadır. Çalışmanın mızrak ile ilgili kısmında, eserde bulunan ve mızrak silahını simgeleyen kelimeler, zûpîn, hişt ve harbe gibi mızrak çeşitleri, mızrak temrenini niteleyen sinân kelimesi, mızrakların renkleri, zehirli mızraklar, kaynakta geçen ve mecazi olarak mızrak silahını belirten sözcükler ile mızrak kullanan kişilerin kayıtları işlenmektedir. Balta ile ilgili bölümde, Şâhnâme’de geçen ve baltayı belirten kelimelerden söz edilmektedir. Kaynakta balta ile ilgili bilgilere oldukça az rastlandığı bu çalışma ile ortaya koyulmaktadır. Eserde gürz ile ilgili bol bilgi bulunmaktadır. Bu bölümde gürzü belirten kelimeler, leht, kûpâl ve yek-zehm gibi gürz çeşitleri, öküz başlı gürz kayıtları, hükümdarlara ait altın süslemeli gürz kayıtları, gürzlerin üretildiği maddeler, farklı coğrafyalara ait gürzler, eserde yer alan ve mecazi olarak gürz silahını belirten kelimelerin yanı sıra gürz kullanan kişilerin kayıtları detaylı bir şekilde incelenmektedir. Çalışma ile Şâhnâme’deki tartışmalı kelimelerin açıklığa kavuşturulması ve eserin daha iyi anlaşılması amaçlanmaktadır.
Keywords : Şâhnâme, Mızrak, Balta, Gürz, Ortaçağ İran