İlhanlı Hükümdarı Sultan Olcâytû’nun İslâm’ı Kabulü: Kendi Tercihi mi? Zevcesinin Telkini mi? Ağabeyi Gâzân’ın Etkisi mi?

Authors : Fırat Umanç

Pages : 86-95

Doi:10.47702/sema.2023.33

View : 348 | Download : 1459

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İlhanlılar tarihinde dinî eğilimleri ve renkli kişiliğiyle dikkat çeken önemli hükümdarlardan biri olan Olcâytû (1304-1316), Budist bir baba ile Nestûrî-Hristiyan bir annenin oğlu olarak 680/1282 yılında dünyaya gelmiştir. Moğol gelenekleri içerisinde yetişen Olcâytû’ya çocukluğunda Olcây-buka ve Temüder adları verilmiştir. Merâga’da 688/1289 yılında annesi büyük hatun Urûk’un tesiriyle III. Mar Yaballaha tarafından vaftiz edilerek Nicolaus ismini almıştır. 694/1295’de İslâm dinini kabul ettikten sonra evvelȃ Sünnî mezhebinin Hanefî kolunu benimseyen Olcâytû, ağabeyi Gâzân Han’ın vefatından sonra 703/1304 yılında İlhanlı tahtına oturmuştur. Şâfiî mezhebinden Vezir Reşîdu’d-dîn Fazlullâh-i Hemedânî’nin yoğun gayretleri ile Olcâytû’nun hizmetine giren Nizâmu’d-dîn ‘Abdu’l-Melik-i Merâgî, 707/1307-8 yılında Sultan’ı Hanefîlikten Şâfiî mezhebine geçirmeyi başarmıştır. Olcâytû’nun 709/1309 yılında Emîr Târamtâz, Seyyid Tâcu’d-dîn-i Âvecî, Şeyh Hasan-i Kâşî ve ‘Allâme el-Hillî gibi şahsiyetlerin telkinleri neticesinde Şiî (İmâmiyye/İsnâaşeriyye) mezhebine geçtiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, ömrü boyunca dinî ve mezhebî dönüşümler yaşayan bir bozkır hükümdarı olan Olcâytû’nun İslâm’ı ne şekilde kabul ettiği devrin kaynakları ışığında farklı boyutlarıyla ortaya konmaya çalışılmış ve bunun neticesinde onun ağabeyi Gâzân’ın etkisiyle İslâm’ı kabul ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Olcâytû, Gâzân, Moğollar, İlhanlılar, İslâm