Gazneli Devleti (387-581/998-1186) Sultanlarının Liderlik Vasıfları

Authors : İzzetullah Zeki

Pages : 14-30

Doi:10.47702/sema.2024.37

View : 305 | Download : 183

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede 188 yıl Gazne\\\'den Kuzey Hindistan\\\'a kadar devlet varlıklarını muhafaza eden 15 Gazneli sultanının liderlik vasıfları üzerine durulmuştur. Yaklaşık iki asır ayakta kalan Gazneli Devleti başında başta Gazneli Mahmud gibi bazı dirayetli sultanların olmasına bağlı olup zaman zaman da tabi devlet haline gelerek dağılmaları ve nihayetinde tarih sahnesinden çekilmeleri de dirayetsiz ve deneyimsiz bazı sultanların elinde kalmalarından kaynaklanmaktadır. İçeride Ehli- Sünnet ve\\\'l- Cemaat çizgisinde olup dışarıda Hindistan gazaları üzerine bir politika geliştiren Gazneli sultanları istisnai durumlar hariç mütedeyyin kişiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Devletin kurucusu Gazneli Sultan Mahmud, mütedeyyin, muktedir, ilim ve irfan dostu bir sultan olarak tarih sayfalarındaki yerini alırken yerine veliaht tayin ettiği Sultan Muhammed, aciz, yumuşak huylu biri olarak tezahür etmiştir. Sert mizaçlı ve ordu yönetiminde söz sahibi olan Sultan Mesud, kardeşini tahtan indirerek yönetime el koymuş, kendisi de pervasızca davranışlarından dolayı çok geçmeden Selçuklulara karşı yenilmiştir. Sultan Muhammed\\\'in ikinci saltanatından sonra tahta geçen Sultan Mevdud b. Sultan Mesud, devletçi, deneyimli ve ağırbaşlı biri olarak bilinmektedir. Onun ardından küçük yaşta yerine geçen oğlu Sultan Mesud b. Sultan Mevdud, devlet içinde pek söz sahibi olamamıştır. Ordu emirleri yönetime el koyarak amcası Ali b. Mesud göreve getirmişlerdir. Sultan Ali, Selçuklularla ailevi ilişkiler kurarak aklî selim ile hareket etmiştir.
Keywords : Hindistan, Gazneliler, Devlet, Liderlik, Horasan