Sultan Alparslan’ın Oğlu Melik Şihâbü’d-Devle Ayaz İlyas

Authors : Bülent Kaçın

Pages : 31-41

Doi:10.47702/sema.2024.38

View : 237 | Download : 168

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Büyük Selçuklu tarihi ile ilgili kaynaklarda sultanların oğullarının ve kardeşlerinin meliklik dönemleriyle ilgili çok sınırlı bilgi bulunmaktadır. Bu durum Sultan Alparslan’ın oğulları (olduğu kabul edilen) Melik Ayaz ve Melik İlyas için de geçerliliğini korumaktadır. Ayaz hakkında Hüseynî, İbnü’l-Cevzî, İbnü’l-Esîr, Bündârî, Sıbt İbnü’l-Cevzî, Ahmed b. Mahmûd ve Müneccimbaşı Ahmed gibi müellifler bilgi verirken, İlyas hakkında sadece Râvendî, Anonim Selçuknâme, Hasan-ı Yezdî ve Müneccimbaşı Ahmed’in eserlerinde kayıt bulunmaktadır. Osman Turan Selçuklular Tarihi ve Türk-İslâm Medeniyeti adlı eserinde Alparslan’ın Ayaz ve İlyas isimlerinde iki ayrı oğlu olduğunu belirtmiş ve bu görüş daha sonra Selçuklu tarihi araştırmacıları tarafından da kabul görmüştür. Bu makalede birinci bölümde Ayaz b. Alparslan’ın hayatı hakkında bilgi verildikten sonra ikinci bölümde kaynaklarda Ayaz ve İlyas hakkında verilen bilgiler ve 465 (1072) yılında İlyas ve Şihâbü’d-devle’nin Belh’te darbettirdiği sikkeler ışığında Ayaz ve İlyas’ın farklı iki melik değil, aynı kişi olduğu tezi ispatlanmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu vesileyle Melik Şihâbü’d-devle Ayaz İlyas’ın bastırdığı sikkelerin tanıtımı da yapılmıştır.
Keywords : Büyük Selçuklu, Alp Arslan, Ayaz, İlyas, Sikke