Osmanlı Hukuk Sistemi’nde Fıkhın Belirleyiciliği: Erzincan Şer’iyye Sicilleri Evlenme-Boşanma Kayıtları Örneği (Günümüz İle Mukayeseli)

Authors : Sema ÇAKIR

Pages : 441-467

View : 23 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :  Öz Fıkhın uygulama boyutunu kapsayan ve sosyal yaşamın neredeyse tüm yönlerinden izler bulunan şeriyye sicilleri Osman­lı toplumsal yapısına dair yapılan araştırmalarda önemli bir yere sahiptir.   Evlilik kurumu aileyi teşekkül edip toplumu zinde ve sağlam tutarken boşanmak ise nikâh ile şer’an sabit olan bağı kaldırır ve sosyal yapının çözülmesine en nihayet yıkılmasına neden olur. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de boşanmaların oldukça fazlalaştığı ve evlenme oranının düştüğü realitesi Tüik verilerinde açıkça görülmektedir. Buna mukabil son zamanlarda teorisyenlerce, sanayileşme-kentleşme-sekülerleşme sonucu yaşanan hızlı yapısal değişimlerle ailenin yapısal-işlevsel yönden başkalaşarak yeni birtakım risklerle karşı karşıya kaldığına dair çeşitli tezler-veriler ortaya sürülmektedir. Çalışmamızın ana ekseni bu minvaldeki verileri fıkıh/hukuk/sosyoloji perspektifiyle harmanlayarak hem hukûki belgelerden sosyolojik sonuçlar elde edebilme hem de Erzincan örneği ile fıkhın sosyal hayattaki etkisine bir atıfta-katkıda bulunabilme arzusudur. Tarihi boyunca birçok depremle karşı karşıya kalan Erzincan İli’nin sicil kayıtları tam olarak günümüze ulaşamadığından mevcut kayıtlar oldukça ehemmiyetlidir. Osmanlı Hukuk Sistemi’nde fıkhın belirleyiciliği faktörü ve günümüze ulaşabilen sicillerdeki kayıtlar ışığında tüm toplumumuzun olduğu gibi Erzincan aile kurumundaki çözülmeler ve buna mukabil ne önlemler alınması gerekliliğinden yola çıkarak çalışmamızın muhtevasını ortaya koymaya gayret edeceğiz. 
Keywords : Osmanlı Hukuku, Fıkıh, Erzincan Şeriyye Sicilleri, Evlenme, Boşanma