İSLAM HUKUK METODOLOJİSİNDE FIKHÎ BİR İÇTİHAT YÖNTEMİ OLARAK TE’VİL

Authors : Abdulbaki DENİZ

Pages : 637-665

Doi:10.47425/siirtilahiyat.792384

View : 20 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Genel olarak İslâm düşüncesinin oluşum süreçlerinde etkili olan kavramlardan biri te’vildir. Dilde yaşanan anlam kayması kapsamında terim anlam kazanan ve fıkıh usulü içerisinde ictihâdın aklî bir yöntemi olarak değerlendirilen te’vilin fürû-i fıkhın şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı hususunda şüphe yoktur. Bu yönüyle te’vil hem klasik hem de mu‘asır usul eserlerinde yer bulmuştur. Dolayısıyla umûmun tahsisi, mutlakın takyidi, emrin vücûb yahut nedbe, nehyin tahrim yahut kerahete delâleti ve lafzın hakikat yahut mecaz yönü gibi fıkhî istinbâtta etkin olan hususlar aynı zamanda te’vile de zemin oluşturmaktadır. Ayrıca me‘âni harflerinin delâlet boyutları ile teârüz durumunda nasların te’lifi de te’vil kapsamında değerlendirilmektedir. Bu bağlamda umûm-husûs, nakil-iştirâk ve izmâr-nakil gibi lafız-manâ ilişkisine dayalı hususlar arasındaki teârüzü gidermek için değişik te’lif yöntemlerinden söz edilebilir. Çalışmamızda te’vil, aklî bir ictihâd yöntemi olarak ele alınmış, usul ve fıkıh eserlerinde yer bulan somut fıkhî uygulama örnekleri üzerinde değerlendirmeye tabi tutulmuştur.
Keywords : İslam Hukuku, Delalet, Usul, Te`vil, Furû`l fıkh