BEDENLEŞMİŞ ZAMANIN İZİNDE: ÇOCUKLUK MÜZESİNDE BİR DOSTLUK DENEYİMİ

Authors : Özge KARA

Pages : 63-82

Doi:10.32001/sinecine.1245281

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2023-04-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Sciamma’nın Küçük Anne’si insert ignore into journalissuearticles values(Petite Maman, Céline Sciamma, 2021);, anne-kız ilişkisini, zamansallığın aşina akışına fantastik bir müdahale ile bir dostluk ilişkisine dönüştürerek izleyicisine zamansallık ile gündelik ve felsefi varsayımlarını sorgulamayı ödev olarak verir. Nelly’nin anneannesini kaybetmesiyle açılan Küçük Anne, insanın ölümlü varoluşunun kaçınılmazlığını anımsatmasının yanı sıra, ölümün ölenden ziyade ölünün yakınlarını ilgilendiren bir deneyim oluşuna odaklanarak ilkin zamansallığın geleceğe dönük yüzünü Heideggerci bir perspektiften soruşturur. Zira insan, Heideggerci terminolojiyle ölüme-doğru varlık oluşunu, bir başka deyişle zamansallığının farkına ancak “başkanının ölümü” ile yüz yüze geldiğinde varır. Küçük yaşının yaşam doluluğuna rağmen büyükannesinin ölümüyle yüzleşen Nelly, eşyalarını toplamak için geldikleri annesinin eski evinde bir yandan annesi Marion’un yas deneyimine tanıklık ederken, öte yandan annesinin çocukluğuna bir nevi müze olan bu evde onun çocukluğunu arar. Nelly’nin bu arayışı zamanın mekanla ayrılmaz ilişkisini gözler önüne sermek bakımından bu kez Bergon’un nesnel zaman ve yaşanan zaman arasında gittiği ayrımı referans alarak zamansallığın geçmişe yönük yüzünü sorgular. Zira Nelly’nin annesinin çocukluğu bu metruk evin eşyalarında bedenleşmiştir ve küçük kızın arayışı annesini kendi yaşındaki halinden görebilme beklentisinin bir ifadesidir. Bu beklenti evin etrafındaki ormanda gerçekleşir. Bergsoncu zaman anlayışının mekânsal deneyimimizde gündeme getirdiği revizyonu fantastik bir zaman yolculuğu ile problematize eden Sciamma, Nelly’nin bu zaman yolculukları sayesinde annesiyle ilişkiselliğinde gündeme gelen dönüşümleri seyircisine gösterir. Bu zaman yolculukları sayesinde annesiyle dost olma olanağını yakalayan Nelly karakteriyle Sciamma, küçük kızın annesiyle dostluk ilişkisi kurabilmesi için annesiyle akran olmasının gerekliliğini ima eder. Böylelikle Sciamma’nın zamansal akışa fantastik müdahalesi felsefe tarihinin dostluk ilişkisinin Aristotelesçi kurucu ilkesi olan eşitlik ilkesine feminist bir perspektiften itirazı dillendirir. Zira nesnel zaman anlayışından beslenen gelenek anne ile kızı arasında, yaş, statü, deneyim gibi farklılıkları yapılandırır ve anneye “anne” olmak bakımından çeşitli misyonlar yükleyerek sözde erkeğin olmadığı anne-kız ilişkisinde dostluğu olanaksız kılar. Bu açıdan Derrida’nın Dostluğun Politikası adlı eserinde sözünü ettiği cinsten fark temelli bir dostluk anlayışı geliştiren Sciamma, Derrida’nın dostluk ile erkek kardeşlik arasında bir göbek bağı olduğuna yönelik iddiasını kabul eder. Fransız yönetmen anne ile çocuğu arasındaki iktidar ilişkisini kristalleşmek uğruna zaman yolculuğunu devreye sokarak dostluk ilişkisinde de tahakküm yaratan farkları sorunsallaştırır.
Keywords : dostluk, öznelerarasılık, zamansallık, bedenleşme, Sciamma