OKUL SÖZLÜKLERİNİN NİTELİK VE NİCELİKLERİ ÜZERİNE 7. SINIF SEVİYESİ ÇERÇEVESİNDE BİR İNCELEME

Authors : Bahadır GÜLDEN, Ömer AYHAN

Pages : 671-699

Doi:10.30561/sinopusd.1260037

View : 42 | Download : 39

Publication Date : 2023-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmada hedef kitlesi ilköğretim seviyesindeki öğrenciler olan okul sözlükleri-nin biçim ve içerik özellikleri irdelenmiştir. İlköğretim seviyesine ve Türk Dil Kuru-munun belirlediği normlara uygun olduğu iddiasıyla muazzam sayıda sözlüğün öğren-ci ve velilere seçenek olarak sunulması, okul sözlüklerine dair incelemelerin ve belirli tespitlerin ortaya koyulmasını daha da gerekli hâle getirmiştir. Bu kapsamda ölçüt örneklem yöntemiyle bir okul sözlüğü belirlenmiş ve 7. sınıf seviyesi öğrencileri için sözlüğün standartları birden fazla ölçüt baz alınarak irdelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Sözlüğün biçim-sel özellikleri irdelenmeden önce alan yazındaki araştırma ve kaynaklardan biçimsel standartlara ve ilköğretim seviyesindeki öğrencilerin gelişim özelliklerine yönelik ölçütler belirlenmiş ve sözlük, iki alan uzmanınca incelenmiştir. Sözlüğün içerik özellikleri için altı ayrı inceleme noktası belirlenmiştir. Bunlardan dördü 7. sınıf seviyesine göre belirlenen ölçütlerdir. 2021-2022 eğitim- öğretim faali-yetlerinde kullanılan 7. sınıf Türkçe ders kitaplarından biri ölçüt örneklem yöntemiyle belirlenmiş ve ders kitabının söz varlığı etkinliklerindeki sözcükler insert ignore into journalissuearticles values(142 adet); listele-nerek incelenen sözlüğün bu listedeki sözcükbirimlerden kaç tanesini karşılayabildiği tespit edilmiştir. Ardından alan yazında ortaya koyulan 1250 kelimelik “hedef kelime listesi”ndeki ve 649 kelimelik “7. sınıf öğrencilerin yaygın olarak kullandığı sözcük listesi”ndeki kavramlar sözlükte taranmıştır. Böylelikle sözlüğün içerik özelliklerine yönelik 7. sınıf seviyesi doğrultusunda veriler elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre incelenen sözlük, ders kitabının söz varlığı etkinliklerindeki kelimelerin %36,7’sini, hedef kelime listesindeki kelimelerin %62,5’ine insert ignore into journalissuearticles values(781 kelime); ve 7. sınıf öğrencilerinin yaygın olarak kullanıldığı kelimeler listesindeki kelimelerin %65’ine insert ignore into journalissuearticles values(417 kelime); sözcükbirim olarak yer vermektedir. Yapılan incelemeler doğrultusunda sözlüğün biçimsel olarak kâğıt kalitesi ve yazı puntosu açısından hedef kitlenin standartlarının altında kaldığı ancak diğer biçimsel standartlar açısından uygun niteliklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Sözlüğün içerik özellikleri açısından hedef kitle grubunda yer alan 7. sınıf seviyesinin ihtiyaçlarına büyük oranda karşılık verebilecek nitelikte hazırlandığı ve amaca uygunluk taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Söz Varlığı, Sözlük, Okul Sözlüğü, Biçimsel Özellikler, İçerik Özellikleri