İSLÂM ÖNCESİ ARAP YARIMADASINDA KABİLE DIŞI UNSURLAR: SA‘ÂLÎK GRUPLARI

Authors : Hakan TEMİR

Pages : 129-152

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2019-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Cahiliye dönemi Arap siyasî düzeni, yarımadanın kuzey ve güney bölgelerinde tarihin belirli döneminde ortaya çıkan krallıklar hariç, kabile hayatı üzerine kuruluydu. Kabile düzeni yarımadanın sakinlerini kuşatan koruyucu bir zırh ve kalkandı. Haseb, nesep, asabiyet ve taassup duygularıyla yoğurulan kabilecilik, fertlerin ihtiyaçlarını karşılamaktaydı. Kabile, fertlerini sımsıkı bağlarla birbirine bağlayan ve haklarını savunmada hassas olan, bu arada şemsiyesi altına aldığı herkese hak ve sorumluluklar yükleyen, gerektiğinde savaş ve barış anlaşmaları yaptıran askerî ve siyasî yapıydı. Sınırlı kaynakların mekanı olan çölde kabile nizamı ideal bir yönetim şekli olsa da yarımadanın tüm sakinlerinin ihtiyaçlarını karşılaması mümkün değildi. Günümüz modern toplumlarının yönetim sistemlerinin dahi tüm vatandaşları kuşatamadığı dikkate alındığında kabile düzeninin dışına çıkan veya çıkarılanların olması kaçınılmazdır. Kabile düzeninin adil olmayan yönlerine muhafelet eden, kabilesinden ayrılan ve içinde bulundukları durumu şiirleriyle dile getiren sa’âlîk taifesi kabile nizamına başkaldırının simgesiydi. Aralarında fakirler, kabileden atılanlar ve renginden dolayı ikinci plana konulan siyahî köleler bulunmaktaydı. Fakir olduklarından dolayı kervanların yolunu keserek yağmaya başladıklarında eşkıya olarak anıldılar.
Keywords : Kabile, Sa`alik, cahiliye