​Şevketi Bostan (Scolymus hispanicus L.) Bitkisini Kültüre Alma ve Seleksiyon Islahı

Authors : Ali Osman SARI, Mehmet TUTAR, Aynur BİLGİÇ, K Hüsnü Can BAŞER, Gülmira ÖZEK, Müberra KOŞAR

Pages : 1-10

View : 24 | Download : 7

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışma Asteraceae familyasından tıbbi bir bitki olan şevketi bostan (Scolymus hispanicus L.) bitkisini kültüre alma amacı ile 2006-2009 yılları arasında yürütülmüştür. Bu amaçla, seleksiyon ıslahı ile populasyon geliştirilmiştir. Seleksiyona konu olan şevketi bostan tohumları, Ege, Güney Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinden toplanmıştır. Bitkinin deniz seviyesinden 753 m rakıma kadar yayılış gösterdiğini görülmüştür. Seleksiyon bahçesi, 15 populasyondan 3000 bitki ile kurulmuştur. Bitki kök şekli ve kök kabuğu verimine göre yapılan seleksiyonlar sonucu, korteks kalınlığı 3,98 mm’den 4,26 mm’ye, yaş korteks ağırlığı 5,44 g’dan 6,28 g’a, kuru korteks ağırlığı da 0,49 g’dan 0,55 g’a yükselmiştir. Kök çapının üçte ikisinin korteks kalınlığından meydana geldiği tespit edilmiştir. Ayrıca yaş kök ağırlığının %80’nin korteks tabakası olduğu, yaş kökten %8 oranında kurutulmuş korteks elde edilebileceği bulunmuştur. Rozet yaprak döneminde kökte aktif madde taraksasteril asetat oluşmadığı; ancak, bitki çiçeklenip toprak üstü aksamı kuruduktan sonra bu maddenin oluştuğu saptanmıştır. Korteks tabakasında etken maddelerden taraksasterol oranı %0,001 ile %0,0043, ve taraksasteril asetat oranı %0,001 ile %0,015 arasında tespit edilmiştir
Keywords : Şevketi bostan, Scolymus hispanicus L, seleksiyon, kök kabuğu, taraksasterol, taraksasteril asetat