Ege ve Akdeniz Bölgesi Börülce [Vigna unguiculata (L.) Walp.] Yerel Çeşitlerinin Agro-Morfolojik Karakterizasyonu

Authors : Mehmet GÜNDÜZ, Ayfer TAN, Nüket AY, Nil KORKMAZ

Pages : 1-23

View : 33 | Download : 11

Publication Date : 2015-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye, tahıllar, baklagiller ve diğer pek çok üretim hacmi yüksek ürün için önemli bir genetik çeşitlilik ve/veya orijin merkezidir. Anavatanı konusunda kesinlik bulunmayan börülcenin [ Vigna unguiculata (L.) Walp.] Afrika orijinli olduğu görüşü hakimdir. Börülce ülkemizde yetiştirilmeye başlandıktan sonra ülke geneline yayılmıştır. Ülkemizde, doğal seleksiyon ve çiftçilerin uyguladığı yapay seleksiyon baskısı ile yetiştirildiği yörelerde zaman içerisinde o yöreye özgü olan ve yine o yöreye ait isimlerle anılan börülce populasyonları meydana gelmiştir. Ancak, özellikle uç ve uzak alanlarda Türkiye’de yerel çeşitlerin toplam sayısı azalmaktadır. Türkiye; arasında börülcenin de bulunduğu pek çok bitki için mikro gen merkezi niteliği taşır. Ek olarak , küresel ısınma nedeniyle , börülcenin önemi su yun kısıtlı olduğu alanlarda yetiştirilebilecek alternatif bir ürün olarak da artmaktadır . Araştırmada amaç, Türkiye orijinli börülce [ Vigna unguiculata (L.) Walp.] yerel çeşitlerinin survey-toplama ve morfolojik karakterizasyonunu yaparak durum tesbitinde bulunmak ve bu sayede aksesyonların ıslah programlarında sürdürülebilir kullanımını sağlamaktır. Araştırmada, Türkiye'de börülce çeşitliliği göz önüne alınarak, börülce populasyonları için survey, toplama, üretim/yenileme ve ETAE-Ulusal Gen Bankası’nda soğuk koşullarda ex -situ koruma agro-morfolojik tanımlalar yapılarak kullanıma sunulmuştur.   Ege ve Akdeniz bölgelerinden 2008-2009 yıllarında toplanan 102 materyal kalitatif ve kantitatif 48 agro-morfolojik karakter bakımından 2009’da ana ürün döneminde değerlendirilmiştir. Materyal incelenen karakterler açısından yüksek varyasyon göstermiştir.
Keywords : Börülce, Vigna unguiculata L Walp, yerel çeşit, populasyon, aksesyon, morfolojik karakterizasyon, agro morfolojik karakterler, genetik çeşitlilik, tarımsal biyolojik çeşitlilik