Ege ve Doğu Marmara Bölgesi Ayva Plantasyonlarında Ateş Yanıklığı Hastalığının Değerlendirilmesi

Authors : Müge ŞAHİN, Adalet MISIRLI, Hatice ÖZAKTAN

Pages : 1-14

Doi:10.18615/anadolu.568756

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2019-05-24

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ: Ayva üretiminin yoğun olarak yapıldığı yörelerde hastalığın yaygınlık oranının belirlenmesi, mücadele açısından önem taşımaktadır. Bu bağlamda , İzmir, Manisa, Bursa, Sakarya ve Denizli illerinde 2015 yılında yürütülen çalışmada, hastalık şiddeti, oranı ile hastalığın yaygınlık oranının belirlenmesi ve ayva plantasyonlarından izole edilen E. amylovora izolatlarının klasik ve moleküler yöntemler ile kesin tanılamasının yapılarak virülensi yüksek izolatların saptanması amaçlanmıştır. Surveylerde ortalama 50.000 ağacın yer aldığı, 1.000 dekar ayva bahçesi taranmış ve survey alanında ortalama hastalık oranı % 4,24 olarak belirlenmiştir. İl bazında, bu oran; İzmir’de % 0,54; Manisa’da % 0,65; Bursa’da % 2,85; Sakarya’da % 2,95 ve Denizli’de % 5,90 olarak tespit edilmiştir. Hastalığın yaygınlık oranı ise İzmir’de % 37,50; Manisa’da % 100; Bursa’da % 28,50; Sakarya’da % 44,44 ve Denizli’de % 24,30 olarak belirlenmiştir. Şiddetli epidemi görülen bahçelerden alınan hastalıklı bitki örneklerinde yapılan klasik ve moleküler tanılama testleri sonucunda klasik tanılamada E. amylovora olduğu belirlenen izolatlardan bir tanesinin, moleküler tanılamada istenilen uzunlukta bant vermemesi, ateş yanıklığı hastalığına benzer belirti gösteren bakteriyel kanser ve yanıklık etmeni Pseudomonas syringae pv. syringae gibi farklı bakteriyel etmenlerin de ayva plantasyonlarında bulunduğunu göstermiş ve yapılan tanılama çalışmalarının moleküler yöntemlerle desteklenmesi gerekliliğini ön plana çıkarmıştır. İzolatların hastalık şiddeti % 0-83,33 arasında değişim göstermiştir. Bununla birlikte, 211, 217 ve 223 no’lu izolatlar % 83,33 hastalık şiddeti ve E. amylovora için karakteristik olan bakteriyel eksudat oluşumu ile öne çıkmıştır. Üreticilerle yapılan görüşmeler sonucunda, hastalığın bazı bölgelere budama uygulamalarıyla giriş yaptığı ve hızla yayılım gösterdiği tespit edilmiştir. Bursa’da “Eşme”, Sakarya’da “Limon”, Denizli’de her iki çeşidinde yaygın olarak yetiştirildiği, “Ege 22” çeşidinin, ise İzmir’de son yıllarda önem kazandığı ve h astalık şiddetinin diğer çeşitlere göre daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Araştırma bulguları sonucunda, duyarlı çeşitlerin yetiştirildiği bölgelerde, hastalık şiddeti ve oranının daha yüksek olduğu kanısına varılmıştır. Yeni plantasyonların tolerant çeşitlerle tesis edilmesine özen gösterilmesi, budama araç gereçlerinin çok iyi dezenfekte edilmesi ve budanan hastalıklı sürgünlerin imha edilmesi gibi kültürel önlemlerle hastalığa karşı mücadele edilmesi gerekmektedir.
Keywords : Cydonia oblonga Mill, Erwinia amylovora Burrill, hastalık oranı, hastalık şiddeti, hastalık yaygınlığı