Döküm Sanayisinde Metal Alaşım Oranlarına Hotelling T² ve MEWMA Kontrol Grafikleri Uygulamaları

Authors : Kenan ORÇANLI, Burak BİRGÖREN, Erkan OKTAY

Pages : 114-135

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2018-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde döküm tekniğinde kaliteyi büyük ölçüde erimiş metalin içine döküldüğü kalıpların türü ve hazırlanışındaki gösterilen özen belirlemektedir. Bu kapsamda üretilen ürünün kalitesini belirlemek için kalite karakteristikleri olarak nihai ürünün çap, kalınlık, yoğunluk gibi özellikleri seçilmekte ve bu özelliklerde meydana gelen döküm kusurlarına bakılarak karar verilmektedir. Ancak bu kriterler her zaman yeterli değildir. Bu kriterlerin yanında malzemenin kalitesi, alaşımın elde edildiği eriyin içindeki elementlerin oranlarına da bağlıdır. Çünkü, her bir element alaşıma farklı katkılar sunmaktadır. Metal alaşımının içindeki metal oranlarının değerlerinin elde edilmesi için birçok teknik vardır. Bu tekniklerin içinde döküm sanayisinde yaygın kullanılanı ise spektral analiz yöntemi olduğu söylenebilir. Bu çalışma da, metal alaşımı kompozisyonunda bulunan elementler kalite karakteristiği olarak kabul edilmiş, bu kalite karakteristikleri Hotelling T² ve MEWMA kontrol grafikleri ile izlenmiş ve örnek bir uygulama pirinç dökümü üretim sürecinde yapılmıştır. Ayrıca günümüzde çok değişkenli kontrol grafiklerinin birçok üretim sürecinde yaygın olarak kullanılmasından dolayı bu kontrol grafikleri ile detaylı bilgiler verilmiştir. Çalışmanın sonunda, döküm süreçlerinde çok değişkenli kontrol grafikleri ile yapılan kalite kontrol uygulamalarında kalite karakteristiği olarak sadece nihai ürünün özelliklerinde meydana gelen hataların değil aynı zamanda nihai ürünün elde edildiği alaşımların kompozisyonlarındaki elementlerin oranlarının da olabileceği ve bu durumun pirinç alaşımı üretimi yapan süreçlere benzer alüminyum, demir-döküm ve benzeri alaşım üreten süreçlerde de kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca belirlenen kalite karakteristiklerinin Hotelling T² ve MEWMA kontrol grafikleri ile izleme neticesinde elde edilen bulguların karşılaştırılması sonucunda, bu şekilde yapılan kalite kontrolü uygulamalarında kalite karakteristiklerinde meydana gelen değişimin ufak olduğu ve döküm süreçlerinde değişim tespitinde Hotelling T² kontrol grafiği yerine MEWMA kontrol grafiğinin kullanılmasının daha uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Döküm, Pirinç, MEWMA