Şanlıurfa Ulu Cami Avlusunda Bulunan St. Stephan Kilisesi’nden Kalma Sütun Başlıkları

Authors : Yahya NEHİR

Pages : 493-508

View : 9 | Download : 9

Publication Date : 2023-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Mezopotamya bölgesinin köklü şehirlerinden biri olan Şanlıurfa, kurulduğu zamandan günümüze kadar farklı isimler ile adlandırılmıştır. Bu şehrin bilinen önemli isimleri, Urhay, Edessa, Osroene ve Ruha gibi isimlerdir. Kent tarih boyu birçok medeniyeti barındırmış olup ve bu medeniyetlerin arkalarında bıraktıkları eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Tarihi süreç içerisinde bölgeye egemen olan diğer halklar, bazı yapıları kendi dinlerine ve kültürlerine uygun hale getirerek kullanmaya devam etmişlerdir. Bu yapıların en önemlilerinden biri, Şanlıurfa Ulu Camisi’dir. Sırasıyla, pagan tapınağı, sinagog ve kilise formlarını alan bu yapı son olarak günümüzde Müslüman ibadethanesi olarak kullanılmaktadır. Yapının kilise halinden günümüze ulaşan avludaki sütun başlıkları ve kiliseye ait kırmızı sütunlardan dört adedi cami içerisinde bulunur. Çalışma kapsamında, Şanlıurfa Ulu Cami’nin avlusunda bulunan, sütun başlıkları tanımlanıp ve tanıtılması amaçlanmıştır. İncelenen örneklerin süsleme kompozisyonlarının farklılıkları göz önüne serilecek biçimde formları, malzemeleri, ölçüleri ve avludaki tam yerleri belirlenmiştir. Şehir tarihi ve cami ile ilgili literatür taramasından sonra, avluda bulunan malzemelerin teker teker ölçümlerini ve fotoğraflarını alıp belirli başlıkların çizimleri yapılarak çalışmaya başlanmıştır. Sonuç olarak dönemin göz zevkinin, sanatının, taş işçiliğinin anlaşılması konusunda ayrıca devşirme malzeme kullanımı ile ilgili fikir edinilmektedir.
Keywords : Sütun Başlığı, Mezopotamya, Taş İşçiliği, Edessa, İbadethane