FETH ALİ ŞAH KAÇAR’IN ÇAĞATAY TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ BİR YARLIĞI ÜZERİNE

Authors : Namiq MUSALI

Pages : 83-109

View : 12 | Download : 12

Publication Date : 2019-07-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Gaznelilerden Kaçarlara kadar yaklaşık bin yıl boyunca İran’ı yönetmiş olan Türk hanedanlarının iktidarı döneminde Farsçanın yanı sıra Türkçenin de devlet dili seviyesinde kullanıldığı iyi bilinen bir gerçektir. Bu süre zarfında Türkçe, İran’da sarayın ve ordunun konuşma dili olmanın yanı sıra zaman zaman resmî yazı dili olarak da işlev görmüştür. Özellikle de Safevîler döneminden kalma çok sayıda Türkçe belge günümüze ulaşmıştır. Araştırmalarımız sırasında ortaya çıkarmış bulunduğumuz Feth Ali Şah Kaçar’ın Çağatay Türkçesiyle yazılmış olan bir fermanı Kaçarlar devrinde de Türkçenin resmî yazı dili olarak kısmen kullanılmaya devam ettiğini kanıtlayacak niteliktedir. 1221 senesi Şevval ayına insert ignore into journalissuearticles values(12.12.1806-09.01.1807); ait bu yarlık, adı geçen şahın önemli münşîlerinden olan Mirza Muhammed Razî Tebrizî tarafından kaleme alınmış olup, devlet adamı Mirza Muhammed Şefi Bendpeyî’nin sadrazam makamına atanmasıyla ilgilidir. Belgenin elyazması Tahran’daki İran İslâmî Şûrâ Meclisi Kütüphanesi’nde 1453/15 arşiv numarasıyla kayıtlıdır. Makalemiz kapsamında söz konusu belgenin transkripsiyonunu ve günümüz Türkçesine çevirisini gerçekleştirdik, ayrıca onu bir tarihî kaynak olarak inceledik ve değerlendirdik.  
Keywords : Türkçe, İran