Abdullah Bosnevî’nin Fusûsu`l-Hikem Şerhinde Velayet Düşüncesi

Authors : M Mustafa ÇAKMAKLIOĞLU

Pages : 126-146

View : 23 | Download : 11

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede tasavvuf tarihinin önemli tartışma konularından biri olan velâyet öğretisini Abdullah Bosnevî`nin Fusûs şerhi Tecelliyâtu Arâisi`n-Nusûs ekseninde ele almaya çalıştık. Bosnevî`nin bu eseri, hem ilk Türkçe Şerh olması hem de tıpkı Müeyyüdiddin el-Cendî ve Davud el-Kayserî`nin şerhlerinde olduğu gibi, İbn Arabî düşüncesinin temel bazı kavram ve konularını genişçe ele alıp açıklaması bakımından önemlidir. Abdullah Bosnevî eserinin mukaddimesinde bu konuları on iki başlık altında ele alır ve bunlardan sekizincisini velayet düşüncesine ayırır. Ayrıca eserin farklı birçok pasajı da velayet düşüncesi etrafında ortaya çıkan tartışmalara açıklık getirir mahiyettedir. Bu tartışmalar daha çok velayetin nübüvvetle ilişkisi, nübüvvet ve velayet mertebeleri arasındaki üstünlük ya da kapsayıcılık meselesi ile hatmu`l-velâye ve kimliği konuları etrafında zuhur eder. Ekberî gelenekte velâyet, nübüvvet ve risâlet gibi diğer bütün mertebeleri kuşatıcı bir alan olarak değerlendirilir. Bu yaklaşıma göre velâyet makamı, nübüvvet ve risâlet makamlarını içine aldığı için, her üç niteliği de kendi şahsında toplayan bir kimse söz konusu olduğunda velâyet makamı nübüvvet ve risâlet makamlarından daha üstündür. Bu, her hangi bir velînin bir nebî ya da resulden üstün olduğu anlamına gelmez. Bir diğer ifadeyle, aynı zamanda bir velî olması îtibârıyla bir resûlün velâyet yönü nübüvvet yönünden daha mükemmeldir
Keywords : Abdullah Bosnevî, Tecelliyâtu Arâisi`n Nusûs, İbn Arabî, Nübüvvet, Velâyet, Hâtemül Evliyâ