DEMOGRAFİK GEÇİŞ SÜRECİNİN EPİSTEMOLOJİSİ VE NÜFUS YAŞLANMASINA İLİŞKİN GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Burhan CAN

Pages : 495-543

Doi:10.21560/spcd.vi.1162445

View : 94 | Download : 53

Publication Date : 2023-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Demografik geçiş süreci, ilk olarak İkinci Dünya Savaşı sonrasında, gelişen ülkelerin yüksek nüfus artış hızları dikkate alınarak ABD’de geliştirilen bir teoridir. Demografik geçiş sürecinin aşamaları bulunur. Nüfus yaşlanması, demografik geçiş sürecinin sonucudur. Nüfus yaşlanması, nüfustaki çocukların ve gençlerin payının azalması, yaşlı insanların payının görece artmasıdır. Bu olgu, işgücü açığı ve sağlık giderlerin artmasına, sosyal güvenlik sisteminin zayıflamasına neden olur. Birçok ülke, emeklilik yaşını yükseltmek suretiyle yaşlıları işgücü olarak değerlendirme yoluna gitmiştir. Örneğin OECD ülkelerinde en yüksek emeklilik yaşı 67 ile Norveç’te en düşük emeklilik yaşı 60 civarıyla Türkiye’dedir. Bu çalışmada demografik geçiş süreci epistemolojik açıdan araştırılmış, sürecin aşamaları ise görece yeni olan beşli modele göre ele alınmıştır. Ayrıca demografik geçiş sürecini yaşamış ülkelerde yeni bir sorun olarak nüfus yaşlanması ortaya çıktığından böylesi ülkelerin yaşlanma sorununun etkilerini hafifletmek için ne gibi politikalar izlediği araştırılmıştır. Ülke, bölge ve dünyaya ilişkin nüfus verileri “Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi” insert ignore into journalissuearticles values(UN-DESA); istatistiklerinden elde edilmiştir. OECD ülkelerinin emekli olma yaşına yönelik veriler, OECD’nin raporlarından derlenmiştir. Türkiye’ye ait veriler Türkiye İstatistik Kurumu insert ignore into journalissuearticles values(TÜİK); istatistiklerine dayanmaktadır. Seçilmiş ülkeler ve dünya geneline ait 2100 yılına kadarki yaşam beklentisi projeksiyonuna Birleşmiş Milletler’in 2017 ile 2022 verilerinden erişilmiştir.
Keywords : demografi, demografik geçiş süreci, demografik geçiş aşamaları, nüfus yaşlanması