Safevî Hanedanının Son Yüzyılı: II. Tahmasb Dönemi İç ve Dış Mücadelelerinin Bir Analizi

Authors : Alper Yıldırım

Pages : 1-13

View : 92 | Download : 75

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Safevî Hanedanının (1501-1736) İran’daki hâkimiyeti, XVIII. yüzyıla gelindiğinde iç ve dış mücadeleler nedeniyle sarsılmış durumdaydı. Bu dönemde Safevî yöneticilerinin zayıflıkları ve mezhepsel baskılar, ülke içerisindeki birliğin bozulmasına ve merkezî otoritenin sarsılmasına neden oldu. Zamanla İran\'daki aşiretler arasında siyasî, sosyal ve mezhepsel gerilimler artarak isyanlar baş gösterdi. Bu durum ülke içerisinde farklı fraksiyonların oluşmasına sebep oldu. Bu karmaşık siyasî tablo, devleti iç ve dış müdahalelere daha da açık hale getirdi. Dışarıda Rusya ve Osmanlı, içeride ise Afganlar bunu fırsat bilerek ülkenin toprak bütünlüğüne tehdit oluşturdular. Böyle bir ortamda kendini şah ilan eden II. Tahmasb (1729-1732) tek başına mevcut sorunların üstesinden gelemeyince Nadir Afşar’dan (1736-1747) yardım istedi. Safevîlerin içinde bulunduğu bu durum ve yönetimsel problemler, hanedan değişikliğine kadar uzanacak olan sürecin kapısını araladı. Bu makale, II. Tahmasb dönemi Safevî Devleti’nin iç ve dış mücadelelerini incelemekte, bölgenin siyasî sorunlarına ve güç dengesindeki değişimlerine odaklanmaktadır. Bu doğrultuda müstakil olarak II. Tahmasb’ı merkeze alan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Mevcut çalışmalar ise ağırlıklı olarak ilgili dönemin genel çerçevesini sunmaktan ibarettir. Diğerlerinden farklı olarak bu makale, Safevîlerin siyasî ve askerî mücadeleleri özelinde II. Tahmasb döneminin iç ve dış politikasına dair bir değerlendirme ortaya koymaktadır. Bu sayede Safevî Hanedanının tarihsel gelişiminde dönemin önemi vurgulanmıştır.
Keywords : Tarih, İran, Safevîler, II Tahmasb, Nadir Afşar