Logosantrik Bir Dil Projesi Olarak Servet-i Fünun’un Mai ve Siyah’taki Tezahürleri: Mai ve Siyah’ta Dil Arayışı ve Modernitenin Cinsiyeti

Authors : Bilge ULUSMAN

Pages : 25-43

Doi:10.29110/soylemdergi.529503

View : 20 | Download : 12

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanzimat sonrası modernleşme sürecini, yalnızca Doğu-Batı çatışması varsayımına odaklanarak okuyan ve son dönem Osmanlı entelektüelinin ontolojik krizini bir ödipal kompleks olarak yorumlayan edebiyat tarihleri, Servet-i Fünun edebiyatının dilsel arayışlarını ıskalar. Oysa konvansiyonları ihlal etmenin yıkıcı ve yapıcı gücünü moderniteden alan yazarların dilde dönüşüm talebi, moderniteyi deneyimleyen bireyin dönüşüm sürecinden bağımsız düşünülemez. Servet-i Fünun ’un “Musahabe-i Edebiye” sütunlarındaki dilsel arayış, Arap belagatinin yok saydığı, dilin canlı bir varlık olduğu gerçeğinin ilanı olarak okunabilir. Modernite deneyimiyle birlikte gelişen faillik algısı, bir birey olarak yazarı da kendi deneyimleri,  kendi terkipleri, kendi dili ile konuşmaya itecektir. Servet-i Fünun ’da modern imge kullanımı, yani dilin mevcut konvansiyonlarını ihlal ederek, yaşanan hissin ve fikrin dildeki kaidesiz karşılığını yaratmak önem kazanır. Ne var ki moderniteyle deneyim edilen bu dönüşüm ve dilsel arayış, yalnızca modernleşen erkek yazar/özneler odağında anlatılagelmiştir. Bu çalışma, mevcut edebiyat tarihlerine bir alternatif okuma sunmak amacıyla, Servet-i Fünun dergisinin “Musahabe-i Edebiye” köşesinde yayınlanmış, logosantrizm kavramıyla birlikte okunabilecek yazılara ve Mai ve Siyah ’ta bu logosantrik krizin izdüşümlerine bakarak, bu metinlerdeki modern öznenin dilsel krizine ve cinsiyetine odaklanacaktır.
Keywords : Mai ve Siyah, Servet i Fünun, Logosantrizm, Modernite, Modernitenin Cinsiyeti