Gerçekçi Eleştiri Kuramının Sınırlarında Bir Tiyatro Eleştirmeni: Reşat Nuri Güntekin

Authors : Bilal KAS

Pages : 68-86

Doi:10.29110/soylemdergi.1226931

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Roman türündeki eserleriyle tanınan Reşat Nuri Güntekin, 1911’de bir tiyatro eleştirisi yazısıyla başladığı yazıcılık faaliyetlerine bir tiyatro eseriyle nokta koyar. Romanlarında etkisinde kaldığı realist tavrı diğer türdeki eserlerinde de gösterir. Tiyatrolarını kaleme alırken ve başka yazarlara ait tiyatro eserlerini tenkit ederken gerçekçi eleştirinin ilkelerinden ayrılmaz. Türk tiyatrosunun teşekkül ettiği seneleri bizzat hem bir tiyatro yazarı olarak hem de bir eleştirmen ve seyirci sıfatıyla takip eden Reşat Nuri, gerçekçi eleştirinin bilimsellik, tarafsızlık, sahnede gerçekliğin yansıtılması gibi ilkelerini göz önünde tutarak eser tahlilleri yapar. Yaklaşık yarım asırlık bir tecrübe dâhilinde birçok eleştiri yazısı kaleme alan Güntekin’in yazılarının gerçekçi eleştirinin ilkeleri başlığı altında incelenmesiyle Türk tiyatrosuna emek vermiş bir eleştirmenin tenkitçi yanı irdelendiği kadar Türk tiyatrosunun sahne, oyunculuk, dekor, millî bir tavır kazanma konularında nereden nereye geldiğinin tespiti de yapılmış olur. Reşat Nuri; modern tiyatro insanları ve araştırmacıları tarafından telif, tercüme ve adaptasyon eserlerle Batı’dan ithal ettiği bir tür olan tiyatroyu, modern manada oyuncusu, sahnesi, sahne ve seyirci kültürü olmayan bir ülkede yaşatmaya çalışan devir ortamına yön verecek sayılı eleştirmenlerden biri olarak sayılır. Tiyatronun Batı kültüründeki tarihine, bu edebî türün teknik unsurlarına sahip olan Güntekin’in eleştiri yazılarının tahliliyle sanatçının üzerinde fazla durulmamış tiyatro tenkitçiliği makalede değerlendirilerek Reşat Nuri’nin edebî kişiliğine bir katkı sunulmuştur.
Keywords : Darülbedayi, gerçekçi eleştiri, Reşat Nuri Güntekin, Tiyatro, Türk Tiyatrosu