Cenap Şahabettin’in Son Gezi Yazıları Âfâk-ı Irak’ın Unutulmuş Şehirleri: Necef ve Kerbela

Authors : Seda ÖZBEK

Pages : 104-124

Doi:10.29110/soylemdergi.1230667

View : 39 | Download : 14

Publication Date : 2023-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Servet-i Fünûn’un önde gelen yazarlarından olan Cenap Şahabettin sadece şiirleriyle değil nesirleriyle de Türk edebiyatında önemli bir yer edinmiştir. Nesir alanında özellikle gezi yazılarıyla anılan yazarın seyahatname türüne katkıları dikkate değerdir. Çeşitli gazete ve dergilerde yayımladığı gezi yazılarının bazılarını insert ignore into journalissuearticles values(Hac Yolunda, Avrupa Mektupları); sağlığında kitaplaştırmış, tefrika halinde gazete sütunlarında kalan bazı seyahat yazıları ise insert ignore into journalissuearticles values(Âfâk-ı Irak, Suriye Mektupları); araştırmacılar tarafından sonradan kitaplaştırılmıştır. Bunlardan Tasvir-i Efkâr gazetesinde 7 Haziran 1914 - 18 Mart 1916 tarihleri arasında on üç sayıda yayımlanan Âfâk-ı Irak adlı yazı dizisi Bülent Yorulmaz tarafından Latin harflerine aktarılarak Âfâk-ı Irak Kızıldeniz’den Bağdat’a Hatıralar adıyla 2002 yılında kitap halinde yayımlanmıştır. Bülent Yorulmaz incelemesinde Âfâk-ı Irak yazı dizisinin bitmemiş hissi verdiğine ve devamı konusunda herhangi bir bilgiye sahip olmadığına dikkat çekmektedir. Hakikaten Âfâk-ı Irak 13. tefrikada yarım kalmış izlenimi vermektedir. Nitekim bu izlenim sebepsiz yere değildir. Kızıldeniz’de başlayıp Bağdat’ta noktalandığı sanılan bu seyahatnamede Irak ufuklarının ardında kalan ve hâlâ görülmeyi bekleyen Necef ve Kerbelâ da vardır. 1919 yılında Servet-i Fünûn dergisinde “hatıra-i seyahat” üst başlığı ile yayımlanan Necef-i Eşref ve devamında tefrika halinde yayımlanan Sahrâ-yı Kerbelâ ve Kerbelâ adlı makaleler Cenap Şahabettin’in Âfâk-ı Irak adlı seyahat hatıralarının son metinleridir. Bu makalede genel hatlarıyla Âfâk-ı Irak hakkında bilgi verilmiş ve adı geçen metinlerin Âfâk-ı Irak’ın devam metinleri olduğu üzerinde durulmuştur. Söz konusu metinler Latin harflerine aktarılarak gerek Cenap Şahabettin külliyatına gerek Türk seyahat edebiyatına katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Keywords : Cenap Şahabettin, Âfâk ı Irak, Necef, gezi yazısı, Tasviriefkâr, Servetifünun, Kerbela