Ekoeleştirel Okuma Örneklemesi Olarak ‘Deli Yeşil’ Hikâyeleri

Authors : Maksut YİĞİTBAŞ

Pages : 375-386

Doi:10.29110/soylemdergi.1311201

View : 88 | Download : 66

Publication Date : 2023-08-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğayla edebiyatın iç içeliği hep olagelmiştir. Destan dönemi, sözlü edebiyattan günümüze değin şiirin ve anlatıların çoğunda tabiatın betimleme malzemesi olmasından öte kurguların vazgeçilmezi olduğu bilinen bir gerçekliktir. Ancak sanayi devrimleri sonrası ve özellikle küreselleşme, kapitalizmle birlikte tabii olana, doğaya vahşi ön adı takılarak kontrol altında tutulması gereken güç, sömürülen bir kaynak gözüyle bakılmıştır. Yüzyılı aşkın bir süredir, şair ve yazarın birbirinden keskin çizgilerle ayrılması özellikle Servet-i Fünun topluluğu ile başlar. Ancak o günden bugüne kimi sanatçılarımız bu sınırı aşabilen yetenek ve eserler sergilemişlerdir. Bu duruma en güzel ve bir o kadar da yetkin örnek Ahmet Hamdi Tanpınar’dır. Edebiyatın Anadolu uzamında şiirle düzyazıyı harmanlamanın özgün kalemlerinden biri de Çerkez Bozdağ’dır. Henüz ilkokul öğrencisiyken şiirle başladığı edebiyat yolculuğunda zaman içinde roman ve hikâye yazan Çerkez Bozdağ Anadolu’dan, bozkırdan Türk halkına, insanlığa seslenen bir duyarlığa sahiptir. Şiirleri ve seri romanlarıyla Anadolu erdemini edebî düzlemde yorumlayarak okuyucularına aktarmaya çalışan Bozdağ aynı zamanda bir hikâyecidir de. Bilindiği üzere öykü, şiir ile düzyazının kesiştiği noktada duran bir türdür. Deli Yeşil adlı kitabında Bozdağ’ın öyküleyici kimliğiyle birlikte şair duyarlığıyla da karşılaşılır. Tabiatın, doğal olanın amaçsız, kendiliğinden rafine edildiği Deli Yeşil’de anlatımın lirik ve didaktik düzlemde işlenmesi kitaptaki öyküleri ekoeleştirinin özgün örnekleri kılar. Doğal dünyaya duyulan özlemin daha çok bilinçli duyarlıkla edebiyata taşındığı günümüzde Çerkez Bozdağ’ın Deli Yeşil ile tabii olana yaklaşımı, doğalı gerçeklikle iç içe öykülerine taşıması onu özgün bir konuma taşır. Bu yazıda Deli Yeşil’de yer alan hikâyelerin kuramsal düzlemde ekoeleştirel okuması yapılacak, özellikle de kitaba adını veren “Deli Yeşil”in ekoduyarlık taşıyan yönleri irdelenecektir.
Keywords : ekoeleştiri, Çerkez Bozdağ, hikâye, üslup