Tarihî Türk Lehçelerinde (8-15. yy.) Ok ve Okçuluk ile İlgili Kavramlar Üzerine Bir İnceleme

Authors : Muzaffer Saz

Pages : 409-444

Doi:10.29110/soylemdergi.1412979

View : 66 | Download : 112

Publication Date : 2024-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk dilinin ve kültürünün yüzyıllardır süregelen yolculuğu boyunca Türklerin gerek sosyal ve kültürel yaşamlarında gerekse askerî ve siyasî alanlarında önemli bir yeri olan ok ve okçuluk ile ilgili zengin bir söz varlığı birikimi meydana gelmiştir. Bu alanda her ayrıntıya önem verilmiş, her nesne ve eylem için yeni bir terim türetilmiştir. Türkler için bu denli önemli olan ok onların dillerine yansımış, ok ve okçulukla ilgili terimler Orhon Yazıtları’ndan beri Türk dilinin her döneminde eserlerde yer almıştır. Bu çalışmada ok ve okçuluk ile ilgili söz varlığının Türk dilinin tarihî dönemlerine (Orhon Türkçesi, Eski Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi ve Kıpçak Türkçesi) ait olan eserlere nasıl yansıdığı incelenmiş, tespit edilen 238 terimin eserlerde nerede geçtiği metin parçaları ile tanıklandırılmaya çalışılmış, verilen bu örneklerin sayfa/varak numaraları belirtilmiştir. Bunların yanı sıra tarihî metinlerden elde edilen bu terimler konularına göre “ok ile ilgili genel terimler, ok türleri, okun bölümleri ile ilgili terimler, yay ile ilgili genel terimler, yay türleri, yayın bölümleri ile ilgili terimler, ok ve yay yapımında kullanılan maddeler, okçuluk ile ilgili meslek adları, ok ve yay mahfazaları için kullanılan terimler, okçuluk ile ilgili teknik terimler, ok atma hatalarından dolayı elde oluşan zedelenmeler, ve okçuluk ile ilgili fiiller” başlıkları altında sınıflandırılmaya tabi tutulmuş ve Türkçe kökenli olmayan terimlerin kökeni belirtirmiş, aldıkları ekler gösterilmiştir.
Keywords : Eski Türkçe, Türk Okçuluğu, Ok ve Yay, Okçuluk Terimleri, Söz Varlığı