Türk Halk İnanış ve Uygulamalarında Yılanın İşlevine Mitolojik Bir Bakış

Authors : Turan Demir

Pages : 75-88

Doi:10.29110/soylemdergi.1431925

View : 115 | Download : 251

Publication Date : 2024-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanoğlu tarih boyunca ihtiyaçları doğrultusunda hayvanlarla bir arada yaşamış ve onları maddi ihtiyaçlarının yanı sıra çeşitli özelliklerinden dolayı manevi ihtiyaçlarının karşılanmasında da kullanmıştır. Bazı hayvanların yaratılışı gereği güç ve kendini savunma becerisi insanoğlunun dikkatini çekmiştir. Bu dikkat sonucu ilk ve dini kaynaklarda bazı hayvanlara çeşitli vasıflar yüklenmiştir. Yaşam alanının çeşitliği, ölümcül zehri, gizemli yapısından dolayı yılana birçok kültürde büyük bir önem atfedilmiştir. Günümüzde ölümün ve yaşamın ince çizgisini bedeninde toplayan yılan, sağlığın evrensel bir simgesidir. Yılan birçok kültürde insana sağladığı yarar ve zarar karmaşasından dolayı bilinçte sürekli anlam kaymasına uğramıştır. Semavi dinlerde şeytani bir varlık iken ilk kaynaklarda ata, kral veya koruyucu bir ruh olarak karşımıza çıkar. Yılan, zamansal ve mekânsal olarak bir zıtlık içinde yaşamını sürdürür. Kendi bünyesindeki zıtlık insan algısında da bir zıtlık oluşmasına sebep olmuştur. Türk kültüründe de yılan ilk ve dini kaynaklarda bir anlam zıtlığı içinde kendine yer bulmuştur. Bu çalışmada Türk kültüründe yılanın işlevlerini tespit etmek için mitik kökteki işlevleri ile halk inanış ve uygulamalarındaki işlevleri karşılaştırılmıştır. İşlevsel bağlamda yılanın Türk kültüründeki yeri ve önemi araştırılarak Türk düşünce sistemindeki anlam karışıklığı giderilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Mit, Yılan, Kaos, Kozmos, Halk İnanışları