Yeni Uygur Türkçesinde Söz Dizimsel Sürerlik Göstergeleri

Authors : Neşe Erenoğlu

Pages : 344-357

Doi:10.29110/soylemdergi.1452107

View : 46 | Download : 67

Publication Date : 2024-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Yeni Uygur Türkçesinde sürerlik görünüşünün bildiriminde kullanılan pek çok gösterge bulunmaktadır. Sürerlik göstergeleri, biçim bilgisel kategoride olabileceği gibi söz dizimsel kategoride de yer alabilir. Sürerliği ifade etmek için kullanılan göstergeler yalnızca ek ve tasvir fiilleri ile sınırlı değildir. Sıfat tamlamaları, ikilemeler, zarf-fiil grupları ve isim+yardımcı fiil yapısındaki birleşik fiiller de sürerlik bildirimine hizmet eder. Söz dizimsel kategorideki sürerlik göstergeleri, kimi zaman Men her küni öyge kélidiġanmen cümlesinde olduğu gibi sürerlik görünüşünü atayarak yönlendirici bir rol oynarken kimi zaman Ḳuyaş her küni şerḳtin çiḳar cümlesindeki gibi bu görünüşte pekiştirici bir rol üstlenir. Bu çalışmada, Yeni Uygur Türkçesindeki söz dizimsel sürerlik göstergelerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Sürerlik göstergeleri sıfat tamlamalarından oluşan sürerlik göstergeleri, ikilemelerden oluşan sürerlik göstergeleri, fiilimsi gruplarından oluşan sürerlik göstergeleri, birleşik fiillerden oluşan sürerlik göstergeleri olmak üzere dört ana başlık altında incelenmiştir. Birleşik fiiller, isim+yardımcı fiil yapısındaki birleşik fiillerden oluşan sürerlik göstergeleri ve fiil+zarf-fiil eki+yardımcı fiil yapısındaki birleşik fiillerden oluşan sürerlik göstergeleri olmak üzere alt başlıklara ayrılmıştır.
Keywords : Yeni Uygur Türkçesi, söz dizimi, sürerlik, görünüş, gösterge