Tahar Ben Jelloun’un Kum Çocuk ve Kutsal Gece Adlı Romanlarında Rizom Kavramı

Authors : Ayşe Tomat Yılmaz

Pages : 103-114

Doi:10.29110/soylemdergi.1541072

View : 89 | Download : 91

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Yazın dünyasında adından sıklıkla söz ettiren, Goncourt Ödüllü, Fas asıllı Fransız yazar Tahar Ben Jelloun, yapıtlarında genellikle kimlik, erillik/dişilik, kültür, göç gibi konuları ele alır. Ben Jelloun, 1985 yılında yayımladığı Kum Çocuk ve 1987 yılında yayımladığı Kutsal Gece adlı romanlarında, yedi kız çocuğunun üzerine, erkek isteyen Hacı Ahmed’in sekizinci çocuğunun da kız olarak dünyaya gelmesi nedeniyle, babası tarafından erkek olarak yetiştirilen Ahmed/Zahra adlı bir kızın yaşamını konu edinir. Önceleri bir erkek gibi yaşayan ama babasının ölümüyle birlikte toplumun ve geleneklerin belirlediği kurallardan kaçan Ahmed/Zahra’nın kendi cinsiyetini bulmasını ve özgürleşme yolculuğunu bütün ayrıntılarıyla aktarır. Kısacası, Ben Jelloun, Ahmed/Zahra’nın yaşamı üzerinden, ataerkil düzenin ve geleneklerin kendilerine dayattığı katı kurallar doğrultusunda yaşamak zorunda olan Faslı kadınların içinde bulunduğu durumu bütün ayrıntılarıyla betimler. Cinsiyet rollerinin ve toplumsal beklentilerin katı yapılarını eleştiren yazar, ülkesinin sessiz kadınlarının sesi olur. Bu çalışmada da öncelikle Tahar Ben Jelloun’un Kum Çocuk (L’Enfant de Sable) ve Kutsal Gece (La Nuit Sacrée) adlı romanlarında yer alan kadın karakterlerden yola çıkarak Faslı kadınların içinde bulunduğu durum aktarılacaktır. Ardından, söz konusu romanlarda kadının kimlik sorunu, yirminci yüzyılın önde gelen filozofları arasında yer alan Gilles Deleuze ve Félix Guattari’nin Mille Plateaux (Bin Yayla) adlı çalışmalarında ortaklaşa ele aldıkları rizom (köksap) kavramı bağlamında irdelenecektir.
Keywords : Tahar Ben Jelloun, Gilles Deleuze, Félix Guattari, Kum Çocuk, Kutsal Gece, Mille Plateaux, rizom