Bir Yenidenyazma Örneği Olarak Vasıf Öngören’in Zengin Mutfağı Oyunu

Authors : Emine Candan İri

Pages : 714-729

Doi:10.29110/soylemdergi.1491315

View : 100 | Download : 96

Publication Date : 2024-08-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Oyun yazarı, oyuncu, sahneye koyucu ve dramaturg olarak 1960 sonrası Türk tiyatrosunun çok yönlü sanatçıları arasında yer alan Vasıf Öngören, epik tiyatro estetiğinin Türkiye’deki sıkı uygulayıcılarından biridir. Öngören, 1970’li yıllarda Brecht’in kimi oyunlarını (Adam Adamdır, III. Reich’ın Korku ve Sefaleti, Sezuan’ın İyi İnsanı) sahneye koyar. Ayrıca, kendi yazınsal üretimi olan dört tiyatro yapıtında da Brecht’in estetiğine bağlılık gösterir. Yazarın son oyunu Zengin Mutfağı, Brecht tiyatrosuyla kurulan ilişki bakımından ayrı bir noktadadır. İlk kez 1977’de sahnelenen bu oyun, epik tiyatro anlayışıyla yazılmış olmasının yanı sıra Brecht’in III. Reich’ın Korku ve Sefaleti adlı yapıtıyla metinlerarası bağlantılar içerir. Brecht’in uzunlu kısalı bir dizi sahneden oluşan belgesel oyununu 1976 yılında Faşizmin Korku ve Sefaleti olarak sahneye koyan Öngören, o sıralarda şekillenen Zengin Mutfağı’nı bu oyunun bir epizodundan esinlenerek oluşturur. “Tebeşir İşareti” adını taşıyan ve 1930’lar Almanya’sını konu edinen söz konusu epizot, Öngören tarafından 1970’ler Türkiye’sine uyarlanarak iki perdelik bir oyuna dönüştürülür. Genişletme yoluyla yenidenyazılan, dolayısıyla metinlerarasılık çerçevesinde değerlendirilmeye uygun bir görünüm arz eden Zengin Mutfağı, bu çalışmanın hareket noktasını oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle alt metin (gönderge ya da model metin) durumundaki III. Reich’ın Korku ve Sefaleti’yle ilgili kimi hususlara değinilecek, ardından ana metin Zengin Mutfağı ele alınarak iki metin karşılaştırmalı bir incelemeye tabi tutulacaktır.
Keywords : metinlerarasılık, yenidenyazma, Bertolt Brecht, III Reich\'ın Korku ve Sefaleti, Vasıf Öngören, Zengin Mutfağı