Siyasi Sözbilimsel İlişkinin Merkezindeki Çekirdek Olarak Deyimler

Authors : Yasemin Bağrıyanık, Özge Can

Pages : 1055-1068

Doi:10.29110/soylemdergi.1494071

View : 33 | Download : 55

Publication Date : 2024-08-29

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ Deyimlerin gerçek anlamından farklı bir anlam taşıyan, anlatıma çekicilik katan ve genellikle birden çok sözcük içeren dilsel anlatımlar olarak tanımlanmasının yanı sıra, sözün gücünü ve ikna ediciliğini artırması dolayısıyla siyasî sözbilim türünde sıklıkla kullanıldığı bilinmektedir. Deyimlere alanyazında her ne kadar çeşitli çalışmalarda yer verilse de metinlerde bağdaşıklık ilişkilerini çözümlemeye yönelik kuramlar arasında yer alan ve edimbilimsel yaklaşımı temel alan, Mann ve Thompson (1987, 1988) tarafından geliştirilmiş olan Sözbilimsel Yapı Kuramı (SYK) çerçevesinde incelenmemiştir. SYK kapsamında yapılan bu çalışmada deyimlerin ön plana çıkan ikna ve güdüleme işlevlerinin sözü edilen kuram kapsamında ele alınması amaçlanmaktadır. SYK’da tümcelerle aktarılan önermeler Sunum Temelli ve Konu Temelli İlişkiler olarak iki grupta sınıflandırılır. Dinleyiciyi bir şey yapmaya ikna etme, inandırma amacını taşıyan Sunum Temelli İlişkilerin tersine Konu Temelli İlişkilerde ise daha çok bilgi aktarımı söz konusudur. Sözü geçen kuram kapsamında ilişkisel önermeyi oluşturan ve önermedeki en önemli unsur olan Çekirdek (Ç) sözbilimsel ilişkinin odağında yer alır ve metin üreticisinin amacını taşırken Eklenti (E) ise Ç’de belirtilen amaca hizmet eden iletişimsel işlevi değerlendirir. Çalışmada 2018’de CHP tarafından düzenlenen 8 adet miting ve 401 dakikalık miting konuşması içinde yer alan deyimler SYK çerçevesinde incelenmiş, sözü edilen kuram çerçevesinde değerlendirilmiş ve çözümlenmiştir. Sözü edilen mitinglerde 64 adet deyim % 66,37 ile Sunum Temelli İlişkiler kapsamında, diğer bir deyişle, ikna ve güdüleme işleviyle kullanılmıştır. Çalışmamızda siyasî sözbilimsel ilişkinin merkezindeki deyimlerin sıklıkla ikna ve güdüleme işlevini temsil eden Sunum Temelli İlişkilerde kodlandığı ve çoğunlukla Ç’de sunulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Deyim, Sözbilimsel Yapı Kuramı (SYK), Siyasî Sözbilim, Sunum Temelli İlişkiler, Konu Temelli İlişkiler, Çekirdek, Eklenti, İkna ve Güdüleme İşlevi
Keywords : Deyim, Sözbilimsel Yapı Kuramı SYK, Siyasi Sözbilim, Sunum Temelli İlişkiler, Konu Temelli İlişkiler, Çekirdek, Eklenti, İkna ve Güdüleme İşlevi