Ay’ın Aynasında Dünya’yı Gösteren Adam Cyrano De Bergerac

Authors : Engin Bezci

Pages : 1441-1457

Doi:10.29110/soylemdergi.1553299

View : 51 | Download : 63

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hercule Savinien de Cyrano de Bergerac’ın (1619-1655), dogma tanımayan, olgulara din dışı ve materyalist bir perspektiften bakan, bilime inanan, düşünce ve vicdan özgürlüğünü savunan 17. yüzyıldaki Özgür Düşünce (fr. libre-pensée) eğiliminin Fransız edebiyatındaki en önemli temsilcisi olduğunu söylemek abartılı olmaz. Fransız edebiyatının ilk bilim kurgu romanı olarak kabul edilen Öteki Dünya/Ay Devletleri ve İmparatorlukları’nın (1657) yazarı olan Cyrano, fantastik Ay dünyasında, değerleri, gelenek-görenekleri, yaşam ve düşünce biçimleri bizimkilerden farklı olan, ama bazı yönleriyle de bir o kadar bize benzeyen “tersine bir dünya” yaratır. Yazdıkları ütopyalarda ideal bir toplum düzeni öneren Thomas More ve Campanella gibi hümanistlerin aksine, Ay dünyası ve insanları bize gerçekte ne olduğumuzu gösteren bir ayna gibi tasarlanmıştır Cyrano’nun romanında. Yapıtını savaş, din, yaratılış, eleştirel düşünce, bilim, mantık, düşünce ve vicdan özgürlüğü, kültürlerin göreceliliği gibi, o günün koşullarında güncel olan kimi sorunları tartıştıracak biçimde kurgular. Antik düşünceye olan merakı ve kültürüyle gerçek bir hümanist olduğunu düşündürten Cyrano, sorunlara yaklaşımıyla da hümanist tavrın somut örneğini oluşturur. Ele aldığı sorunların, tıpkı 16. yüzyıl hümanizmi ve 18. yüzyıl Aydınlanma düşüncesinde olduğu gibi, zaman ve mekân fark etmeksizin, bütün insanlığı ilgilendiren, insanın doğasına ilişkin sorunlar olması, Cyrano’nun yapıtına evrensel bir boyut kazandırmıştır. Bu anlamda Fransız edebiyatının en evrensel dönemleri olduğunu düşündüğümüz söz konusu yüzyıllar arasında düşünsel devamlılığı sağlayan bir köprü işlevi de görür. Bu makale Öteki Dünya/Ay Devletleri ve İmparatorlukları romanında izini sürdüğümüz hümanist izlekler çerçevesinde, Cyrano de Bergerac’ın düşüncesinin evrenselliğini ortaya koymaya çalışmaktadır.
Keywords : Cyrano de Bergerac, Öteki Dünya/Ay Devletleri ve imparatorlukları, Hümanizm, Aydınlanma, Roman, Bilim-kurgu