Gadamerci Hermeneutik Kuram Bağlamında Oğuz Atay’ın “Unutulan” Öyküsü

Authors : Yusuf Aydoğdu, İnci Çağdaş Aslan

Pages : 1322-1337

Doi:10.29110/soylemdergi.1557421

View : 259 | Download : 107

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hermeneutik, edebiyat kuramı ve eleştirisinde önemli bir yaklaşım olup bir metni; açımlama, yorumlama, şerh etme gibi amaçlar bakımından incelemeye odaklanmış, daha sonraki süreçte metinlerin anlamını anlamaya çalışırken dil, tarihsel bağlam, yazarın niyeti ve okuyucunun deneyimlerine de vurgu yapmaya başlayan çok yönlü bir yönteme dönüşmüştür. Kökeni Antik Yunan\\\'a dayanan ve kelimenin kendisi, Yunanca \\\"hermeneuein\\\" (yorumlamak, açıklamak) fiilinden türetilmiş olan hermeneutik, bu dönemde genellikle haberci tanrı Hermes ile ilişkilendirilmiş ve Hermes, Tanrılar ile insanlar arasında iletişimi sağlayan, mesajları taşıyan ve bu mesajları anlamlandıran bir figür olarak hermeneutiğin sembolü haline dönüşmüştür. Sonraki süreçte Platon ve Aristo ile birlikte anlam-dil ilişkisi bağlamında ele alınan ve daha da derinleşen hermeneutik, Hristiyanlıkta da önemli bir inceleme yöntemi olarak öne çıkar. İncil’de yer alan: ”Başlangıçta söz vardı. Söz Tanrı’yla birlikteydi ve söz Tanrı’ydı” ifadeleri bağlamında mananın önce sözle başladığı, ancak esas olanın bu sözü anlamlandırmak ve yorumlamak olduğu düşüncesi hermeneutiği vazgeçilmez kılmıştır. Modern dönemde ise bu kuram, özellikle 19. yüzyılda Alman filozofları Friedrich Schleiermacher ve Wilhelm Dilthey tarafından şekillendirilmiş ve daha sonra Martin Heidegger ve Hans-Georg Gadamer gibi düşünürler tarafından daha da geliştirilmiştir. Hermeneutik, okuyucunun metni anlama sürecinde aktif bir rol oynadığını ve her okuma eyleminin yeni bir anlam yaratabileceğini savunur. Gadamer\\\'in iki ciltlik Hakikat ve Yöntem adlı eseri, hermeneutik üzerine modern tartışmaları derinleştirerek yorumlamanın yalnızca bir açıklama değil, aynı zamanda diyalojik bir süreç olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışma da Çağdaş Türk edebiyatının aykırı ve önemli isimlerinden biri olan Oğuz Atay’ın “Unutulan” adlı öyküsünü içerisinde barındırdığı karmaşık kurgu dünyası ile okuru metni anlamlandırma çabasına sevk etmesi bakımından Gadamerci hermeneutik anlayışı ile çerçevesinde yorumlamayı ve anlamlandırmayı amaçlamaktadır.
Keywords : Hermeneutik, Schleiermacher, Dilthey, Gadamer, Oğuz Atay, Öykü, Unutulan