Hayvan Kuramı Tartışmalarına Yerel Bir Eklenti: Mahmut Özay`ın Kusurlu Hayvan Tercihleri

Authors : Şükrü Can Balta

Pages : 1241-1255

Doi:10.29110/soylemdergi.1558699

View : 295 | Download : 252

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Meşrutiyet döneminde Manastır’da dünyaya gelen Mahmut Özay, Balkan Savaşları’nı ve I. Dünya Savaşı’nı bizzat yaşamış bir yazardır. Hikâyelerinde de sık sık bu iki hadiseye gönderme yapan sanatçı, olay örgüsünde özellikle hayvanlara yer vermiştir. Özay metinlerindeki hayvan değinisini farklı kılan en belirgin husus ise birer hikâye kahramanı olan bu canlıların çeşitli açılardan karşı karşıya kaldıkları fiziksel ve biyolojik engele sahip olmalarıdır. Farklı sebeplerle belirli uzuvlarını kullanamayan hayvanlar, toplum içinde yadırganmalarının yanı sıra emsal teşkil edecek onarıcı ve yapıcı yaklaşımlara da şahitlik etmiştir. Özay, sıklıkla tekrar ettiği trajik hayvan örnekleriyle okurun konu bağlamında dikkatini çekmiş ve özeleştiriye olanak tanımıştır. Ayrıca bu tür düşkün canlılara karşı çoğulcu farkındalığı sağlama gayretindedir. Hayvan tartışmalarının kökenini geçmişe götürmek mümkün olsa da kuramsallık açısından hayvan meselesi, özellikle Derek Ryan’ın Hayvan Kuramı, Peter Singer’ın Hayvan Özgürleşmesi ve Donaldson ile Kymlicka’nın ortak çalışması olan Zoopolis sonrasında sistematik bir zemine oturma sürecine girmiştir. Bu çalışmada ise temel hayvan kuramı savlarından istifade edilerek Türk edebiyatının eğitimci yazarlarından olan Mahmut Özay’ın yerel izlenimlerinden ve kültürel verilerden hareketle hayvan tartışmalarına katkıda bulunulması hedeflenmektedir.
Keywords : Mahmut Özay, hikâye, hayvan, hayvan kuramı, kusurlu hayvanlar