Modern Çağın Hastalıklarından `Histeri`nin Halide Edib Adıvar`ın Hikâye ve Romanlarına Yansıması

Authors : H Harika Durgun

Pages : 1177-1192

Doi:10.29110/soylemdergi.1577390

View : 102 | Download : 103

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir çeşit sinir hastalığı olarak kabul edilen “histeri”, Türk edebiyatında özellikle 19. yy’da edebî eserlerde ele alınan, değerlendirilen bir konu olmuştur. Öncelikle Halit Ziya Uşaklıgil, Ahmet Mithat Efendi ve Mehmet Celal’in eserlerinde karşımıza çıkmıştır. Halide Edib Adıvar’ın hikâye ve romanlarında “histeri” konusunu ele alışını edebiyat psikolojisi ve edebiyat-biyografi ilişkisi açısından değerlendirdiğimizde yazarın kişileri karakterize etmede hem gözlemlediği kişilerin hem kendi tecrübelerinin hem de okuduklarının etkili olduğunu söyleyebiliriz. Halide Edib’in, 1908’de tefrika ettiği “Bir Günahkâr Kadının Jurnalinden” hikâyesinden Kalp Ağrısı (1924) romanına kadar üzüntü, kaygı, korku sonucu ruhsal çöküntü yaşayan; asabi, histerik kadınlara yer verdiği görülür. Bu kadınlar ya annelerinden aldığı genetik özellikler ya da yaşadıkları üzücü olaylar sebebiyle histeriye yakalanmışlardır. Halide Edib’in, “histeri”yi sebep-sonuç ilişkisi içinde değerlendirmesi onun konuya aynı zamanda realist bir çerçevede yaklaştığını da gösterir.
Keywords : Histeri, hastalık, Halide Edib Adıvar, kadın, Harap Mabetler, Mev\'ud Hüküm