Yapay Zekâ Ekseninde Kübra ve Konuş Adlı Eserlere Posthümanist Yaklaşım

Authors : Fulya Çelik Özkan

Pages : 294-308

Doi:10.29110/soylemdergi.1611249

View : 35 | Download : 26

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Her çağın teknolojik gelişmeleri insanlığı sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan doğrudan ya da dolaylı biçimde etkilemiştir. Değişen üretim yöntemleri, artan iletişim kanalları ve hızlanan hayat akışına adapte olmayı başaran insan, zaman zaman ağır sınavlar verse de ilerleyişini sürdürmeyi başarmıştır. Edebiyat da kadim bir yoldaş olarak her daim insanın hayatında yer almış ve onun deneyimlediği tüm gelişmeleri kapsamına dâhil etmiştir. Ne de olsa edebiyat hayatın, hayallerin, korkuların özetle insana dair tüm duygu ve düşüncelerin yansıtılabildiği bir mecradır. Özellikle bilgisayarların gündelik yaşantıya sirayet etmesiyle hayatımıza girmeye başlayan robotların gitgide ağır basacağı bir dünya fikri de günden günde gerçeğe yaklaşmaktadır. Düğmesine basıp ya da fişini çekip durduramayacağımız, talimatlarımızı takip etmek yerine kendi kararlarını alan makinelerin gerçeğe dönüşme ihtimali hem merak uyandırıcı hem de ürkütücüdür. Bu durum kısaca yapay zekâ olarak adlandırdığımız, insandan öğrendikleriyle insan gibi davranan makineler olgusunun edebi eserlerde daha sık işlenmesini beraberinde getirmiştir. Çalışmada, yakın geçmişte yayımlanan Afşin Kum’un Kübra ve Louisa Hall’ın Konuş (Speak) eserleri posthümanist bakış açısından da faydalanarak incelenmiştir. Eserlerin günümüz yapay zekâ teknolojisinin vardığı ve varabileceği noktalara vurgu yaparak verdikleri mesajlara odaklanılmıştır. Bu bağlamda karşılaştırmalı bir yaklaşım ile çıkarımlar yapılmıştır. İnsanın gücü ve zaaflarının dahi tam olarak yönetilemediği günümüzde, yapay zekâ aracılığıyla makineleri de insanlaştırmanın yol açabilecekleri ve bunların edebi eserlere yansımasının irdelenmesi açısından bu çalışmanın literatüre anlamlı bir katkı sağlaması beklenmektedir.
Keywords : Edebiyat, yapay zekâ, teknoloji, posthümanizm, Kübra, Konuş