Muhammed İkbal’in “Hareket Zili” Eserinde Edebi Şahsiyetler

Authors : Mehmet Kemal Çakmakçı

Pages : 205-223

Doi:10.29110/soylemdergi.1611802

View : 50 | Download : 32

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Muhammed İkbal, şiirlerinde Doğu ve Batı’nın zenginliklerini harmanlayarak insanlığa uyanış çağrısı yapan Hint alt kıtasının en önemli şairlerindendir. İkbal’in eserlerinde yer verdiği tarihi, dini, edebi ve felsefi şahsiyetler, onun düşünce dünyasını ve İslam felsefesine katkılarını anlamak için önemli birer rol üstlenmektedirler. Hareket Zili, İkbal’in dünya görüşünü anlamak için edebi bir eser olmasının yanı sıra, aynı zamanda Doğu ve Batı arasında bir köprü vazifesi görmesi açısından da değerlidir. Özellikle Hareket Zili adlı eserinde, İslam toplumlarının manevi uyanışı ve modernleşme süreçlerine yönelik vizyonunu, hem Doğu hem Batı edebiyatının önemli figürleri aracılığıyla ifade etmiştir. İkbal, bu eserinde Mirza Esadullah Han Galib, Sir Seyyid Ahmed Han, Dağ Dihlevi, Eltaf Hüseyin Hali, Sadi-i Şirazi, Shakespeare ve Goethe gibi hem Doğu hem de Batı edebiyatının seçkin isimlerini şiirlerinde konu edinmiştir. Bu şahsiyetlerin seçimi, İkbal’in farklı kültürel geleneklerden nasıl etkilendiğini ve bu etkileri eserlerinde nasıl birleştirdiğini anlamak açısından önemlidir. İkbal’in eserlerinde yer verdiği şahsiyetler, onun düşünce sisteminde manevi rehberler olarak yer almakla birlikte, toplumsal değişim ve ahlaki dirilişin de birer sembolüdürler. Bu bağlamda, İkbal’in eserleri, sadece edebi değer taşımakla kalmayıp, insanlık için evrensel bir rehberlik niteliği de taşımaktadır. Bu makalede, İkbal’in Hareket Zili eserinde yer alan edebi figürlerin rolü ve yorumlanışı, İkbal’in dünya görüşü çerçevesinde ele alınacaktır.
Keywords : Muhammed İkbal, Hareket Zili, Doğu ve Batı, Edebi Şahsiyetler, Hint alt kıtası.