“Şeftali Bahçeleri” ve “Cevizli Bahçe” Hikâyelerinde Bir Toplumsal Eleştiri Alanı Olarak Kasaba

Authors : Müberra Bağcı

Pages : 68-85

Doi:10.29110/soylemdergi.1636952

View : 75 | Download : 48

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Refik Halit Karay’ın “Şeftali Bahçeleri” ve Kemal Bilbaşar’ın “Cevizli Bahçe” hikâyeleri, farklı tarihsel ve edebî bağlamlarda yozlaşmayı ele alan iki önemli eserdir. Her iki hikâye, kasaba yaşamını ve bahçeleri merkeze alarak bireysel ve toplumsal çatışmaları derinlemesine inceler. Karay’ın hikâyesinde memurların eğlencesine hizmet eden bahçeler, Bilbaşar’ın eserinde sınıfsal eşitsizlik ve bireysel çıkar çatışmalarının sahnesine dönüşür. Biri Cumhuriyet öncesinde, diğeri sonrasında yazılmış olsa da, her ikisi de bürokrasideki yozlaşmanın devam ettiğini ve yüzeysel reformların toplumsal yapıyı dönüştürmekte yetersiz kaldığını vurgular. Bu bağlamda her iki hikâye de kasaba düzenindeki sosyal ve siyasi yapının çelişkilerine dikkat çeker. Hikâyeler arasındaki zamansal farklara rağmen, bürokrasideki yozlaşmanın devam ettiği ve yüzeysel reformların toplumsal yapıyı değiştirmede yetersiz kaldığı eleştirisi öne çıkar. Bu çalışmanın amacı, her iki eseri mekân, doğa ve insan ilişkisi üzerinden inceleyerek toplumsal yapıya dair eleştirilere ışık tutmaya çalışmaktır. Sembolik göndermeleri olan bahçeler üzerinden yalnızca bireysel çatışmalar değil, aynı zamanda geniş çaplı toplumsal ve siyasal meseleler de tartışmaya açılmaktadır. Bahçelerin, birey ve toplum arasındaki ilişkileri şekillendiren bir metafor olarak kullanımı, her iki hikâyede de edebiyatın toplumsal eleştiri aracı olarak gücünü ortaya koymaktadır.
Keywords : Refik Halit Karay, Kemal Bilbaşar, “Şeftali Bahçeleri”, “Cevizli Bahçe”, hikâye.