KAYNAĞA GİTMEK: GİRESUN YÖRESİNDE UNUTULMUŞ BİR DEYİMİN TARİHSEL ARKA PLANI

Authors : Mevlüt KAYA

Pages : 61-74

Doi:10.30692/sisad.379216

View : 16 | Download : 15

Publication Date : 2018-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Özet: Türk boylarının geçmişteki bozkır yaşantısı, tarihsel süreçte tedricen değişiklikler göstererek yirminci yüzyıla dek varlığını sürdürmüştür. Eski yurtları olan Orta Asya’daki göçebe yaşam tarzını Anadolu’da da yüzyıllarca sürdüren Türkler, yaylacılığa endeksli hayvancılıkla uğraşmaktayken, ilerleyen zamanlarda tarımsal faaliyetlere de zaman ayırmaya başlamışlardır. Tarımsal faaliyetlerin gündelik yaşamda önem kazanmaya başlamasıyla, Türklerin yaylacılık geleneğinde işbölümü ve zamanlamaya dair değişiklikler gerçekleşmiştir. Ziraat ve yaylacılığın bir arada yürütülmesi için, aile fertleri arasındaki rol dağılımı git gide belirgin bir hâl almıştır. Osmanlı’nın son dönemlerine gelindiğinde, yaylacılık faktörünün bozkırdaki Türk toplumu üzerinde yeni kültürel sonuçlar doğurduğu görülmektedir. Bu sonuçlara açık bir örnek niteliği taşıyan Giresun yöresindeki otçu göçü; yaylacılık, hayvancılık ve ziraat işlerini birlikte yürüten ailelerde yeni kültürel kavramları beraberinde getirmiştir: “Kaynağa gitmek”. Giresun yöresinde yüzyıllarca kullanılmış olan bu deyim, otçu göçü geleneğinin önemini yitirmesine paralel olarak unutulmaya yüz tutmuştur. Deyimin temelinde yatan yaylacılık-hayvancılık-ziraat üçlemesinden doğan aile fertlerinin iş bölümü ve ara zamanlara bağlı rol dağılımının daha iyi anlaşılması için Türk kültüründe şenliklerin, göç ve göçebeliğin tarihsel arka planının incelenmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmada, Giresun yöresinde kullanılmış olan “kaynağa gitmek” deyiminin tarihsel arka planı üzerinde durulacaktır.
Keywords : Giresun, yaylacılık, otçu göçü, kaynak