EYLEM-TEMSİL DÖNGÜSÜNDE SÖZLÜ KÜLTÜR ORTAMINDAN ELEKTRONİK KÜLTÜR ORTAMINA SOMUT VE SANAL SAHNEDE BENLİĞE KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ

Authors : Mehmet Taner TÜRK, Azem SEVİNDİK

Pages : 103-114

Doi:10.30692/sisad.681639

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2020-03-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözlü kültür ortamı mahsulleri olan mit ve efsanelerin birer ardılları olarak ortaya çıkan tragedya ve komedyalar, yazılı kültür ortamının ürünleri olarak görülebilir. Bu oluşumun kanıtları, aynı zamanda teknolojik kodlar olarak da adlandırılabilecek yazıyı kullanmayan toplumlarda bu türlerin sanatsal bir biçimde ortaya çıkmamasında aranabilir. Sözlü kültür toplumlarında tragedya ve komedyaların yerini ritüel kökenli oyunlar ve diğer sözlü kültür mahsulleri almıştır. Yazılı kültür sadece sözlü kültür ortamında insanların kutsalları için tertipledikleri şölenlerdeki ritüellerin sahnelenmiş hali olan tragedya ve komedyaların ortaya çıkmasını sağlamakla kalmamış, aynı zamanda felsefi düşünce sistemlerinin güçlenmesini de sağlamıştır. Felsefenin ortaya çıkması ve sanatsal dramatik oyunların icra edilmesi sözlü kültür ve yazılı kültür ortamının farklılıklarının birer görünümleridir. Her oyun bir sahneye ihtiyaç duyar. Antik Yunan’da dekor, zaman ve özel mekânlarla birlikte özgün bir sahnenin geliştirildiği söylenebilir. Bununla birlikte somut ve soyut görünümleriyle günümüzde de sahnelerin çeşitlendiği anlaşılmaktadır. Bir sahne olarak görülebilecek sosyokültürel ortamlarda oluşan sosyal kimlik; dışsallaştırma, içselleştirme, nesnelleştirme ve kurumsallaşma olmak üzere dört aşamayla meydana gelir. Kimliği oluşturan alt yapılardan birisi olan benliğin bu sosyalizasyon süreci modernite tarafından standartlaştırılır. Elektronik kültür ortamında ise sözlü kültürün oluşturduğu ilkel benliğin yeniden canlandığı göze çarpmaktadır. Sözlü kültürde benlik özneldir. Kimlik ise nesneldir. Yazılı kültürle beraber sözlü kültürün oluşturduğu öznel olan, doğaya ve kültüre hükmetmeyi amaçlayan ilkel benlik toplumsallaşmayla beraber nesnelleşmiş ve kurumsallaşmıştır. Bunun sonucunda `süperego` “id”i baskılamıştır. Bu çalışmada sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortamındaki somut ve sanal sahnede benliğin temsilinin farklılıklarına ve benzerliklerine odaklanılacaktır. Sonuç olarak elektronik kültür ortamında ilkel benliğin; sosyal medya, spor müsabakaları, mitingler ya da konserler gibi kitlesel gösteri ve performanslarda yeniden belirdiği saptanmıştır.
Keywords : Benlik, Kimlik, Oyun, Sosyal Medya