OSMANLI DEVLETİ İLE YUNAN KRALLIĞI ARASINDA YAŞANAN ESKİ ESER (ÂSÂR-I ATÎKA) REKABETİ VE AVRUPALI DEVLETLERİN ROLÜ (1821-1914)

Authors : Gürsoy ŞAHİN

Pages : 117-137

Doi:10.30692/sisad.929053

View : 18 | Download : 40

Publication Date : 2021-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın temel amacı Yunan Krallığının bağımsızlık sonrası izlediği irredentist politika bağlamında Osmanlı, Yunan ve Avrupalı devletler arasındaki eski eser insert ignore into journalissuearticles values(âsâr-ı atîka); rekabetini ve bunun sonuçlarını irdelemektir. Bağımsızlık sonrası “Megali İdea”yı temel amaç olarak kabul eden Yunan Krallığı, Bizans’ın tarihi ve kültürel mirası üzerinde hak iddia ediyordu. Böylece geçmişte Bizans’ın sahip olduğu topraklara sahip olmayı ve kendi toprakları dışındaki Yunanlılarla bütünleşmeyi hedefliyordu. Bu polika çerçevesinde Yunanistan’ın eski eserlere gösterdiği ilgi farklı bir boyut kazandı. Avrupalı devletler siyaseten kurulmasına öncülük ettikleri Yunanistan’ın kültürel mirasına sahip çıkma iddiasını Atina’da kurdukları arkeoloji enstitüleriyle devam ettirdiler. Bu anlamda 1846 yılında Fransa, 1874’te Almanya, 1881’de Amerika Birleşik Devletleri, 1886’da İngiltere, 1898’de Avusturya ve 1909’da İtalyan devletleri Atina’da birer arkeoloji enstitüsü açtılar. Rusya, Atina’da arkeoloji enstitüsü açmamakla birlikte 1894’te İstanbul’da kurduğu enstitü aracılığıyla bölgede arkeolojik araştırmalar yapmaktaydı. Atina’da eski eserlerle ilgili yaşanan gelişmeler karşısında Osmanlı ülkesinde müzecilik faaliyetlerinde Helenistik dönemden kalma eserlere farklı bir anlam yüklenmeye başlandı. Bu dönemden kalma eserler Müze-i Hümâyȗn’da adeta mesaj verilmek amacıyla merkezi yerlerde sergilendi. Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti’ni parçalamaya çalışırken Müze-i Hümâyȗn, devletin egemenliğini kaybettiği bölgelerde dahi ülkenin tarihi eserlerini korumaya çalıştı. Bu şekilde siyasi alandaki Osmanlı-Yunan rekabeti kültürel coğrafyada da vücut buldu.
Keywords : Atina, eski eser âsâr ı atîka, İstanbul, Müze i Hümâyȗn