İSTANBUL’DA 1833’TE BİR HAMAM ve BERBERHANEDE BİR GÜN -RUS SEYYAH KONSTANTİN BAZİLİ'NİN GÖZÜNDEN-

Authors : Turan Ibrahimzade, Murat Hanilçe

Pages : 25-42

Doi:10.30692/sisad.1406898

View : 77 | Download : 74

Publication Date : 2024-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı toplumunun aslî unsuru olan Türkler kişisel bakıma oldukça önem vermişlerdir. Bu meyanda İstanbul’da çok sayıda hamam inşa edilmiştir. Hamamlar Batı’dan gelip şehri ziyaret eden misafirlerin ilgisini çeken önemli yapıların başında gelmiştir. Bu mekânlar doğunun gizeminin ve eğlence hayatının tasvirinde sıklıkla kullanılmıştır. Hamamlar kadar olmasa da İstanbul’un berberhaneleri de seyyahların dikkatini çekmiş ve berberler onların anlatılarının önemli bir parçası olmuştur. Rus Çarlığı adına 1833’te İstanbul’da bulunan Konstantin Mihayloviç Bazili şehirle ilgili izlenimlerini “Boğaz ve Yeni İstanbul Yazıları” isimli eserinde yayımlamıştır. Bazili, eserinde Osmanlı askerî, siyasi, ticari ve sosyal yapısını ortaya koyan zengin açıklamalarda bulunmuştur. Bunların yanı sıra kahvehanelere, kahve ve tütün tüketimine, kayıkçılara, kütüphanelere, mezarlıklara ve salgın hastalıklara da yer vermiştir. Bu çalışmada onun en az bu hususlar kadar yer verdiği ve Osmanlı gündelik yaşamında kişisel bakım için insanların sıklıkla uğradığı hamamlar ve berberhanelerle ilgili gözlemleri üzerinde durulmuştur. Türkiye’de hamamların mimarisi ve bilhassa vakıf işletmesi olanların ekonomik boyutu çok sayıda bilimsel yazıya konu olmuştur. Yine bu yapılar Batı resim sanatında önemli ölçüde çalışılmıştır. Bununla beraber hamamların gündelik işleyişini tasvir eden yazı sayısı oldukça azdır. Bu yazının başlıca amacı bu eksikliği tamamlamak ve Osmanlı hamam kültürüne dair bir boşluğu doldurabilmektir.
Keywords : Bazili, İstanbul, Rus, hamam, berber