BİLİMSEL YAYINLARDA KULLANILAN GÖRSEL ÖZETLERİN TASARIM İLKELERİ VE GÖRSEL ALGI KURAMLARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Authors : Arzu Gürdal

Pages : 61-92

Doi:10.30692/sisad.1581718

View : 25 | Download : 23

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Görsel özet (GÖ) özellikle akademik yayınlarda kullanılan özet metnin görselleştirilmiş halidir. Yapılan bilimsel çalışmaların problem, amaç, metot ve temel bulgularını görselleştiren GÖ’ler bilgiyi anlatmada ve aktarmada etkili araçlardan biridir. Ayrıca, bilimsel tanımlarda zihinsel anlamayı kolaylaştıran ve öğrenmeyi hızlandıran görsel materyallerdir. Çalışmada özellikle uygulamalı eğitimlerde görseller yardımı ile bilgiyi aktaran GÖ’lerin tanımı yapılmıştır. Bilimsel yayınlarda da sıkça kullanılmaya başlayan GÖ’lerin görsel algı kuramları bağlamında değerlendirilmesi ve öneminin vurgulanması amaçlanan bu çalışmada WOS’da yayınlanan ve yayınlarında kullandığı 5 adet görsel özet (GÖ) nitel veri araçlarından biri olan olasılıksız örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Seçilen GÖ’ler 8 maddelik görsel özet tasarlama kriteri ve 6 adet görsel algı kuramı çerçevesinde işlevsellikleri açısından değerlendirilerek bulgulara ulaşılmıştır. Gestalt Algı Kuramı, Olasılıksal İşlevselcilik Kuramı, Nörofizyolojik Algı Kuramı, Deneyci-Yapılandırmacı Algı Kuramı, Bilişimsel Algı Kuramı, Doğrudan Algı kuramı olarak belirlenen görsel algı kuramlarına göre görsel özetler analiz edilmiştir. Bilim eğitiminin kolaylaştırılması ve bilimsel yayınların yaygınlaştırılması için kullanılan GÖ’lerin algı kuramları ve GÖ tasarım ilkeleri bakımından nasıl tasarlandığının ortaya çıkarıldığı çalışmanın ders kitapları, çalışma kitapları ya da akademik yayınlara kaynak olacağı beklenmektedir. Ayrıca akademik yayınlar, eğitim kitapları ve yardımcı eğitim materyalleri için kullanılası düşünülen GÖ’ler için örnek teşkil etmesi ön görülmektedir.
Keywords : Görsel özet, görsel algı kuramları, görsel özet tasarım ilkeleri, bilim iletişimi