Kaya Numunelerinin Dinamik Yükler Altında Mekanik Davranışının İncelenmesi

Authors : Hüseyin YAVUZ, Kenan TÜFEKÇİ, Ramazan KAYACAN, Halim CEVİZCİ

Pages : 96-102

Doi:10.19113/sdufbed.62320

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2014-07-14

Article Type : Other Papers

Abstract :Bazı kaya mühendisliği uygulamaları, kayaların yüksek birim deformasyon hızlı yüklemeler altındaki davranışının tanımlanmasını zorunlu kılmaktadır. Kayaların dinamik özellikleri kesme, kazı, delme, patlatma ve kırma gibi madencilik ve inşaat amaçlı işlemlerde önemli olmaktadır. Bu çalışmada, kayaların dinamik testinde yaygın olarak kullanılan ayrık Hopkinson basınç çubuğu insert ignore into journalissuearticles values(SHPB); yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemle bir kireçtaşına ait 7 adet numune test edilmiştir. Dinamik testlerin sonuçları analiz edilerek, yüksek birim deformasyon hızlı yüklemelerde kayalarda zamana bağlı dinamik basınç gerilmesinin ve elastik davranışın belirlenmesi için gerekli deneysel yöntem açıklanmıştır. Testlerde dinamik yükleme esnasında sinyal şekillendirme tekniği kullanılarak kaya numunelerinde dinamik gerilme dengesi ve sabit birim deformasyon oranının sağlandığı sonuçlar analiz edilerek görülmüştür. Aynı şartlarda, sağlam numunelerde birim zamandaki gerilme artışının insert ignore into journalissuearticles values(yükleme hızının); zayıf numunelere göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. Sağlam numunelerin testi esnasında ölçülen sabit birim deformasyon süresi zayıf numunelere göre daha fazla olmaktadır. Numunelerde oluşan birim deformasyonun artış hızı ile elastisite modülü arasındaki ilişki incelenmiş olup elastisite modülü büyük ölçüde birim deformasyon hızına bağlıdır. Aynı şartlarda hızlı şekil değiştiren numunelerin elastisite modülü daha düşük değerlerde olmaktadır. Bu çalışmada test edilen kayanın dinamik basınç dayanımı statik dayanımının yaklaşık 2.5 katı olarak bulunmuştur.
Keywords : Ayrık Hopkinson basınç çubuğu, kaya numunesi, dinamik davranış, yükleme hızı