Şıkıştırılmış Kil Zeminlerin Şişme Basıncının Belirlenmesinde Bulanık Mantık Yaklaşımı

Authors : Ömür Çimen, Nilay Keskin

Pages : 422-432

Doi:10.19113/sdufenbed.1508229

View : 33 | Download : 14

Publication Date : 2024-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada kil zeminlerde önemli bir mühendislik problemi olan şişme basıncının belirlenmesinde bulanık mantık kuralları kullanılmıştır. Bu amaçla kilin şişme basıncını etkileyen parametrelerden olan plastisite indisi, başlangıç su muhtevası ve kuru birim hacim ağırlık değerleri dikkate alınmıştır. Öncelikle şişme basıncı ve etki eden parametreler bulanık alt kümelere ayrılmıştır. Bulanık kural tabanı oluşturulmuş ve Fortran dilinde programlanmıştır. Daha sonra şişme potansiyeli yüksek olan üç kil numunesi üzerinde sabit hacimli şişme deneyleri yapılmıştır. Şişme deneyleri için altı farklı başlangıç su muhtevası ve yedi farklı kuru birim hacim ağırlıkta numuneler kompaksiyonla hazırlanmıştır. Deneyden elde edilen şişme basıncı değerleri ile bulanık mantık modelinden elde edilen değerler karşılaştırılmıştır. Şişme basıncının 40 kPa ‘ın üzerinde olduğu durumlarda, bulanık mantık modelinden elde edilen şişme basınçları ile deneysel sonuçlar arasındaki maksimum hata miktarı %10 dolaylarındayken, daha düşük şişme basıncı değerlerinde maksimum hata miktarının %30 ‘un üzerine çıktığı görülmüştür. Şişme basıncı tahmininde ortalama hata miktarı ise %9.73 olarak elde edilmiştir.
Keywords : Kil zeminler, Şişme basıncı, Bulanık mantık