Konfeksiyon Sektöründe Siparişlerin Bölünebilirlik Durumuna Göre İki Amaçlı İlişkisiz Paralel Üretim Hattı Çizelgeleme Probleminin Doğrusal Karma Tamsayılı Modellenmesi

Authors : Filiz Işık, Mustafa Yılmaz, Özden Üstün

Pages : 134-148

Doi:10.19113/sdufenbed.1581567

View : 42 | Download : 33

Publication Date : 2025-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Özet: Paralel makina çizelgeleme problemlerini ele alan çalışmalardan yola çıkarak tekstil sektöründe konfeksiyon dikim alanında paralel üretim hattı çizelgeleme problemi ele alınmıştır. Çizelgeleme problemlerine baktığımızda genellikle işlerin bölünemediği varsayılmaktadır. Oysaki işlerin bölünmesi, gecikmelerin önlenmesini, müşteri tatminini arttırmayı veya işlerin makinalardaki kapasite doluluklarını da arttırmayı gibi fırsatlar sunabilmektedir. Bu çalışmada, işlerin bölünemediği ve bölünebildiği ilişkisiz paralel makina çizelgeleme problemi için iki farklı çok amaçlı matematiksel model önerilmiştir. Birinci modelde siparişlerin bölünemediği durum ikinci modelde ise bölünebildiği durum gösterilmiştir. İkinci modelde siparişlerin hangi üretim hatlarına atanacağının ve sıralarının yanı sıra işlerin kaça bölüneceği ve hangi oranlarda işleneceği de belirlenmektedir. Her iki modellin amaçları, son işin tamamlanma zamanının ve kullanılacak makine sayısının enküçüklenmesidir. Çok amaçlı modeller Ağırlıklı Toplam yöntemi ve epsilon kısıt yöntemiyle tek amaçlı yapıya dönüştürülmüştür. Rassal türetilen test problemleri, GAMS/Cplex çözücüsü kullanılarak önerilen modeller ile çözülmüş, elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Yapılan testlerde eniyi çözümü elde edilen problemler dikkate alındığında, ikinci modelin birinci modele göre daha iyi sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Çok amaçlı programlama yöntemlerinin de epsilon kısıt yönteminde daha pareto yüzeyde daha iyi uygun noktalar verildiği görülmüştür. Ayrıca işlerin bölünmesine izin verilen matematiksel modelin çözemediği büyük boyutlu problemlerin çözümü için de ilerleyen çalışmalar da sezgisel yöntemlerin uygulanabileceği de önerilmiştir.
Keywords : Paralel üretim hattı çizelgeleme, Çok amaçlı programlama, Gams/Cplex, Siparişlerin bölünmesi