İran Batılılaşma Hareketinde Mirza Malkum Han’ın Rolü (1833-1908)

Authors : Yılmaz KARADENİZ

Pages : 103-111

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2011-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İran’da Kaçar idaresinin devam ettiği dönemde siyasi bir şahsiyet olarak ortaya çıkan Malkum Han, Paris’teki tahsilini tamamladıktan sonra ülkesine dönerek batılılaşma hareketinin öncüsü olmuştur. İran hariciyesinde başlayan siyasi serüveni, Rusya’nın Tahran elçiliğindeki tercümanlığı ile devam etmiştir. Herat’ın İran tarafından muhasara edilmesi sırasında İngiltere ile yapılacak görüşmelerde görevlendirilmesi, siyasi hayatını değiştirmiştir. Nasırüddin Şah’ı ikna ederek ilk mason teşkilatı olan Feramuşhane’yi tesis etmesi, İngiltere ile olan ilişkilerini üst seviyeye çıkarttırmıştır. Şah’ın Londra seyahati sırasında İngiliz sermayedarlara verilen imtiyazlar karşılığında büyük miktarda rüşvetler almıştır. İran’ın kurtuluşunu batının medeniyet unsurlarında bulan Malkum Han, yazdığı risalelerde bunu dile getirmiştir. Eserlerinde meşrutiyet fikrini hararetli bir şekilde savunarak siyasi iktidarın yıpratılması ve nihayetinde meşrutiyetin ilanında önemli rol oynamıştır
Keywords : Malkum Han, İran, Meşrutiyet, Feramasoneri, İngiltere