BEY‘ Bİ’L-VEFÂ’NIN (GERİ ALIM ŞARTIYLA SATIŞIN) MENŞEİ ÜZERİNE BİR KATKI -UYGUR HUKUK VESİKALARINDA BEY‘ Bİ’L-VEFÂ TATBİKATI-

Authors : Salih KORKMAZ

Pages : 773-797

Doi:10.52273/sduhfd..1187551

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Geri alım şartıyla satış şeklinde tarif edilebilecek bir akit olan bey‘ bi’l-vefânın menşeine dair farklı kanaatler bulunmaktadır. Nitekim bazı yazarlar bunun X. asırda Maveraünnehir havalisinde Hanefi ulemâ tarafından icat edilmiş bir akit olduğunu ifade ederken bazıları bu akdin Eski Türk hukukunda mevcut olduğunu ve İslam hukukuna buradan dahil olduğunu ifade etmiştir. Makalede, Uygur Türklerinin Müslüman olmadan önceki dönemlerinden kalma bir hukuk vesikasında rastlanan bey‘ bi’l-vefâ tatbikatı üzerinden bu iddialar değerlendirilmiştir. Neticede elimizde bulunan malumata göre, bey‘ bi’l-vefâ’nın menşeine dair dört ihtimal değerlendirilmiş ancak tam bir kanaate ulaşmak mümkün olmamıştır. Bununla birlikte bu akdin kaynağının eski Türk hukuku olması ihtimali en kuvvetli ihtimal olarak karşımıza çıkmaktadır.
Keywords : Bey bil vefâ, Uygur Hukuku, İslam Hukuku, İslamiyet Öncesi Türk Hukuku, Maveraünnehir