AHLAKİ VE HUKUKİ BOYUTUYLA KUR’AN PERSPEKTİFİNDEN İNSANIN SAVUNMASIZLIĞI

Authors : Nurten Zeliha ŞAHİN

Pages : 145-173

View : 17 | Download : 18

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Savunmasızlığı insan olmanın en tabi hali olarak tanımlayabiliriz. Nedeni ise anne karnında ilk varoluş aşamasından itibaren oldukça savunmasız, çaresiz varlıklar olmamızdır. Çaresizliğimiz, başkasının yardımına muhtaçlığımız yaşam serüvenimiz içinde bazen azalsa da bu ontolojik gerçekliğimizden çok da fazla uzaklaşamayız. İnsanın yaratılıştan gelen bu tabiatı onun zarara açık olan savunmasız yönünü bize göstermektedir. Bu nedenle insanın savunmasız, kırılgan yapısından faydalanarak ona zarar vermeyi amaçlayan herhangi bir güce karşılık insanın hem hukuki hem de etik açıdan korunmasının gerekliliği ortadadır. Bu bağlamda hukuki boyutu ile bazı birey ve gruplara yönelik gerek biyolojik doğalarına gerekse sosyo-kültürel nedenlerine dayanılarak yapılan eşitsiz muamelenin önüne geçmeyi amaçlayan ayrımcılık yasağı ortaya konulmuştur. Ayrıca insanın çaresiz, zayıf tarafından fayda üretilmesini engelleyebilmek için etik boyutuyla, insanın savunmasızlığının kavramsal içeriği ve teorik alt yapısı tanımlanmıştır. Fakat bu yöndeki diğer bir gerçeklik, dezavantajlı birey ve grupların durumunu düzeltici ve toplumun diğer bireyleri ile eşitleyici hukuki ve etik  bakışın sadece bu yüzyıla ait olmadığıdır. Öncelikle bu konuda hak ihlallerinin çok fazla olduğu vahyin geldiği ortamda İslam’ın insanın savunmasız, kırılgan yapısını dikkate alan duruşunu ve bu yönde yaptığı ve yapmayı amaçladığı zihinsel ve toplumsal inşâyı göremediğimiz takdirde konunun hukuki ve ahlaki temelleri açısından gelişmesinde katkısı olan ve olacak olan önemli bir paydasını yok saymışız demektir.  Bu anlamda bu çalışmada, Kur’an’ın insanın savunmasız ve kırılgan yapısına yönelik ortaya koyduğu duruşunun, İslam Hukukunda ahlaki ve hukuki içeriği açısından nasıl bir yansıması olduğu üzerinde durularak konu teorik alt yapısı ile ele alınmaya çalışılacaktır. Bu yönü ile bu çalışma insanın savunmasızlığının kavramsal içeriğinden hareketle, Kur’an’ın hükümlerini inşâ ederken insana ait olan hangi hassasiyetleri öncelediğinin ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : İslam Hukuku, Etik, İnsanın Savunmasızlığı, Meşakkat, Zarar