İSLAM FELSEFESİNDE ŞEHİR KAVRAMI: HAKİKAT BİLGİSİNİN SOMUTLAŞMASI

Authors : Ömer TÜRKER

Pages : 49-57

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2013-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam felsefe geleneğinde Fârâbî’den itibaren toplum ve şehir yönetimi, hakikat bilgisinin somutlaşması olarak görülmüştür. Buna göre bir peygamber veya filozof-kral, aklî bilgiyi duyulur formlara dönüştürmesini sağlayan mütehayyile gücü sayesinde toplum ve şehri organize ederek yönetir. Şehrin bütün birimlerini kapsayan bu yönetimin asıl hedefi, bireylerin kişisel kabiliyetlerini geliştirmesine imkân veren ve teorik ve pratik bakımlardan yetkinleşerek metafizik ilkeyle insert ignore into journalissuearticles values(Faâl Akıl); “vasıtasız bir ilişkiyi” mümkün kılan bir yapılanmayı oluşturmaktır. Bu sebeple bilgi ve erdemin hâkimiyeti olarak adlandırılabilecek şehir idaresi, sıradanlık ile filozofluk arasındaki mümkün durumların tespit edilerek bunların organize ve idaresi için yasalar koymayı gerektirir. Yasalar bir yandan toplumsal düzeni sağlarken diğer yandan sıradan insanın kabiliyeti doğrultusunda filozofluğa yükselmesine kadar yetkinleşme süreçlerini düzenler. Dolayısıyla şehir idaresi, esas itibariyle bilgi, erdem, yasa ve yetkinleşme kavramları etrafında değerlendirilir. Bu ise toplumun başta metafizik gelmek üzere burhânî ilimlerin verileri doğrultusunda tanzim ve idaresidir. Metafizik, varlık olmak bakımından varlığa ilişkin genel tasavvuru ve nihai gayeyi vermekle şehrin örgütlenişinin gaye illetini belirlerken diğer ilimler, bu gaye illete ulaşmakta yani yetkinleşme sürecindeki ikincil gayeleri ve yetkinlikleri bildirirler. Makalede Fârâbî özelinde İslam filozoflarının burhânî bilimleri şehir veya devlet yönetimine nasıl dönüştürdükleri tartışılacaktır
Keywords : Fârâbî, şehir, hakikat, bilgi, tahayyül, idare